Την πρόταση των Επιμελητηρίων για τη διάσωση του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος και τη μετάβαση σε ένα νέο με ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή παρουσίασε, με επιστολή του, στον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση, ο πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνος Μίχαλος.
Στην επιστολή ο κ. Μίχαλος αναφέρει «Είναι αλήθεια ότι εδώ και δεκαετίες συζητάμε στην Ελλάδα για τα προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος και για την ανάγκη μιας πραγματικής, ριζικής μεταρρύθμισης, η οποία θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα, τη λειτουργικότητα και την αξιοπιστία του.
Δυστυχώς, δεν έχει υπάρξει στην πραγματικότητα, πραγματική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, με αποτέλεσμα κάθε τόσο να μιλούμε για μια βραδυφλεγή βόμβα.
Οι αλλαγές και οι παρεμβάσεις όλων των περασμένων δεκαετιών δεν επέφεραν ουσιαστικά αποτελέσματα και το ασφαλιστικό μας σύστημα παραμένει αντιαναπτυξιακό γιατί επιβάλει δυσβάσταχτο μη μισθολογικό κόστος, υπονομεύοντας την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση, τις ίδιες δηλαδή πηγές από τις οποίες χρηματοδοτείται.
Ας δεχθούμε ότι όλες οι παρεμβάσεις της τελευταίας δεκαετίας έγιναν στο πλαίσιο των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας. Τώρα, όμως, είναι δική μας ευθύνη, εθνική ευθύνη, να προχωρήσουμε σε μία σοβαρή μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, με στοχευμένες κινήσεις εξορθολογισμού, με στόχο τη βιωσιμότητά του και τη διαμόρφωση ικανοποιητικών συντάξεων.
Το ζήτημα είναι εξαιρετικά περίπλοκο και γι’ αυτό η μεταρρύθμιση χρειάζεται χρόνο αλλά και πολιτική βούληση.
Χρειάζεται συναίνεση και συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, αλλά και της ίδιας της κοινωνίας.
Τα Επιμελητήρια έχουν καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για το ασφαλιστικό με τη σταδιακή μετάβαση σε ένα σύστημα τριών πυλώνων, προσαρμόζοντας στις εθνικές ανάγκες τις εμπειρίες των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Στόχος πρέπει να είναι, μέσα από τη συνδυασμένη εφαρμογή όλων των διαθέσιμων υποχρεωτικών και προαιρετικών μεθόδων ασφάλισης, αλλά και τη δημιουργία ενός δομημένου πλαισίου αποταμίευσης, να εξασφαλιστεί επαρκής προστασία για όλους τους ασφαλισμένους με ένα συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης της τάξης του 75%-75%.
Το πρώτο βήμα είναι ο εξορθολογισμός των εισφορών.
Καθώς δεν υπάρχουν πλέον δημοσιονομικά προσκόμματα, θα πρέπει άμεσα να υπάρξει μείωση των συντελεστών των ασφαλιστικών εισφορών και ταυτόχρονη καθιέρωση πλαφόν που δε θα ξεπερνά για τα υψηλά εισοδήματα τα 1.000 ευρώ.
Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει πλήρης φοροαπαλλαγή για τις ιδιωτικές ασφαλίσεις, ώστε να εμπεδωθεί στο κοινό σύνολο ο τρίτος προτεινόμενος πυλώνας που θα μπορέσει να δώσει σημαντική ώθηση στις συντάξεις.
Σε δεύτερη φάση, πρέπει να υπάρξει συνεξέταση παλαιών και νέων συντάξεων, ως ανεξάρτητο θέμα δικαιοσύνης για την αποκατάσταση της ισονομίας.
Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει διάκριση πρόνοιας – ασφάλισης και αντανάκλαση κάθε διάστασης στην κρατική σύνταξη.
Και το τρίτο βήμα που πρέπει να ακολουθήσει, είναι η δημιουργία ενός συστήματος τριών πυλώνων, όπως προαναφέρθηκε, και το οποίο στην τελική του ανάπτυξη εξασφαλίζει ποσοστό αναπλήρωσης στο 70% – 75%.
Όσον αφορά αναλυτικότερα τους τρεις πυλώνες:
- Πρώτος (Κρατικός-διανεμητικός) πυλώνας – Αλληλεγγύη της κοινωνίας:
Προσαρμόζεται για να αποδίδει περί το 40%-50% συνολική αναπλήρωση, ως προς το κρατικό σκέλος, για 40 χρόνια ασφάλισης (αντί 80-100% σήμερα). Ανακατεύθυνση 3-4 ποσοστιαίων μονάδων εργοδοτικών και εργατικών εισφορών στο δεύτερο πυλώνα.
- Εθνική σύνταξη – αποδίδεται σε όλους στα 67 με έλεγχο πόρων (καλύπτει και άτομα με <15 χρόνια ασφάλισης). Χρηματοδοτείται από τη φορολογία.
- Ανταποδοτικό τμήμα. Ανταποδίδει εισφορές με βάση την νοητή κεφαλαιοποίηση (σύστημα ατομικών λογαριασμών-δικαίωμα επιλογής του ασφαλισμένου ως προς το χρόνο συνταξιοδότησης του), δηλαδή χωρίς αποθεματικά.
- Δεύτερος (κεφαλαιοποιητικός) Πυλώνας – Αλληλεγγύη της επαγγελματικής ομάδας:
Συντάξεις καθορισμένων εισφορών με αποθεματικά. Υποχρεωτική ασφάλιση. Τα αποθεματικά προικοδοτούνται από την περιουσία των παλαιών ταμείων.
Γ. Τρίτος πυλώνας – Αλληλεγγύη των φάσεων ζωής: Ατομικές αποταμιεύσεις με φορολογικά κίνητρα. Πιθανή αξιοποίηση ακινήτων των ασφαλισμένων.
Σημαντική προϋπόθεση λειτουργίας του προτεινόμενου συστήματος είναι η ταχεία περίοδος προσαρμογής.
- Οι άνω των 50 παραμένουν στο σημερινό σύστημα (μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεων). Οι νέοι εργαζόμενοι κάτω των 30 ετών υποχρεωτικά εντάσσονται στο νέο σύστημα. Οι ενδιάμεσες ηλικίες μπορούν να ενταχθούν στο νέο σύστημα εθελοντικά (αξιοποιώντας ‘ομόλογα αναγνώρισης’).
- Για νοητή κεφαλαιοποίηση – Aναδρομική εφαρμογή από 2001 (υπολογισμός με βάση πραγματικές εισφορές που καταβλήθηκαν).
- Ομόλογα αναγνώρισης για το β’ πυλώνα. Καταβάλλεται από το Κράτος τμήμα εισφορών που έχουν καταβληθεί από το 2001 για κάθε άτομο».
