Τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των αερομεταφορών και την πρόοδο που έχει σημειωθεί από την αντίστοιχη έκθεση του 2019 μέχρι τώρα εξετάζει η νέα Περιβαλλοντική Έκθεση για τις Ευρωπαϊκές Αερομεταφορές, ενώ παρέχει συστάσεις για τη μείωση των επιπτώσεων των αερομεταφορών στην κλιματική αλλαγή, τον θόρυβο και την ποιότητα του αέρα.
Αν και ο τομέας έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεών του στο περιβάλλον και το κλίμα, η προβλεπόμενη αύξηση της ζήτησης απαιτεί πιο αποφασιστική δράση. Οι αερομεταφορές, όπως και όλοι οι άλλοι τρόποι μεταφοράς, πρέπει να συμβάλουν στην επίτευξη ενός κλιματικά ουδέτερου μέλλοντος έως το 2050.
Αν και η πανδημία είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των πτήσεων στους αερολιμένες της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Ζώνησ Ελεύθερων Συναλλαγών (EFTA) από 9,3 εκατομμύρια το 2019 σε 4,12 εκατομμύρια και 5,07 εκατομμύρια το 2020 και το 2021 αντίστοιχα, σύμφωνα με τις μακροπρόθεσμες τάσεις, έως το 2050 στην περιοχή ενδέχεται να πραγματοποιούνται ετησίως περίπου 12,2 εκατ. πτήσεις.
Βάσει αυτού του σεναρίου, εάν ο τομέας των αερομεταφορών δεν δώσει μεγαλύτερη προτεραιότητα στα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, οι εκπομπές CO2 των αεροσκαφών μπορεί να αυξηθούν σε 188 εκατ. τόνους.
Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση περιλαμβάνει συστάσεις όπως η παροχή κινήτρων στους χρήστες του εναέριου χώρου να εκτελούν πτήσεις με λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σύμφωνα με τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό, και η εστίαση σε ενδοτομεακά μέτρα, όπως η χρήση βιώσιμων καυσίμων αεροσκαφών.
Χαιρετίζοντας την έκθεση ως ένα σημαντικό εργαλείο για την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής, η Επίτροπος Μεταφορών Αντίνα Βαλεάν δήλωσε σχετικά: «Η Ευρώπη έχει λάβει σημαντικά μέτρα από τότε που εκδόθηκε η τελευταία αντίστοιχη περιβαλλοντική έκθεση. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζεται, για παράδειγμα, στις χαμηλότερες εκπομπές CO2 ανά επιβατοχιλιόμετρο και στη μείωση του θορύβου από τα αεροσκάφη. Ωστόσο, η πρόσφατη έκθεση δείχνει επίσης ότι υπάρχει περιθώριο και ανάγκη για περαιτέρω πρόοδο, λαμβανομένων υπόψη και των ιδιαίτερων δυνατοτήτων των βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων, σύμφωνα με την πολιτική προσέγγιση της ΕΕ».
Η έκθεση συνοψίζει τις τρέχουσες επιστημονικές γνώσεις όσον αφορά τα ιστορικά και τα μελλοντικά σενάρια για την εναέρια κυκλοφορία, τον σχετικό θόρυβο και τις εκπομπές, και διερευνά πέντε βασικούς τομείς για τον μετριασμό των επιπτώσεων (τεχνολογία και σχεδιασμός· βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα· πτητικές λειτουργίες διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας· αερολιμένες και αγορακεντρικά μέτρα).
Να σημειωθεί ότι, η έκθεση εκπονείται από τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και του Eurocontrol.
Επισκόπηση του κλάδου
-Ο αριθμός των πτήσεων σε αεροδρόμια στις 27 Ευρωπαϊκές χώρες (EU27)+ Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (EFTA) αυξήθηκε κατά 15% μεταξύ 2005 και 2019 σε 9,3 εκατομμύρια, ενώ τα επιβατικά χιλιόμετρα διπλασιάστηκαν (+90%). Ωστόσο, ο αριθμός των πτήσεων μειώθηκε απότομα σε μόλις 5,1 εκατομμύρια το 2021 λόγω της πανδημίας COVID-19.
-Στα 98 μεγαλύτερα Ευρωπαϊκά αεροδρόμια κατά τη διάρκεια του 2019, 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι εκτέθηκαν σε επίπεδα θορύβου από τα αεροσκάφη Lden 55 dB, ενώ 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι εκτέθηκαν σε συμβάντα θορύβου από τα αεροσκάφη περισσότερο από 50 την ημέρα, σε επίπεδο πάνω από 70 dB. Αυτό είναι μεγαλύτερο σε σχέση με το 2005, κατά 30% και 71%, αντίστοιχα.
-Τα 10 κορυφαία αεροδρόμια όσον αφορά την έκθεση του πληθυσμού σε επίπεδα θορύβου Lden 55 dB το 2019 αποτελούν το ήμισυ του συνολικού πληθυσμού που εκτέθηκε σε επίπεδα θορύβου από τα 98 μεγαλύτερα αεροδρόμια της Ευρώπης.
-Οι εκπομπές CO2 όλων των πτήσεων που αναχώρησαν από αεροδρόμια των EU27+EFTA έφτασαν τους 147 εκατομμύρια τόνους το 2019, κάτι το οποίο ήταν κατά 34% περισσότερο από το 2005.
-Οι πτήσεις μεγάλων αποστάσεων (πάνω από 4.000 km) αντιστοιχούν περίπου στο 6% των αναχωρήσεων κατά τη διάρκεια του 2019, και το μισό όλων των εκπομπών CO2 και NOX.
-Τα αεροσκάφη μονού διαδρόμου (single-aisle jet) είχαν μεγαλύτερη μερίδιο στον αριθμό πτήσεων και θορύβου, αλλά τα αεροσκάφη δύο διαδρόμων (twin-aisle jet) είχαν το μεγαλύτερο μερίδιο στην κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές.
-Ο μέσος όρος γραμμαρίων CO2 που εκπέμφθηκαν ανά επιβατικό χιλιόμετρο μειώθηκε κατά μέσο όρο στα 2,3% ανά έτος φτάνοντας στα 89 γραμμάρια το 2019, που ισοδυναμεί με 3,5 λίτρα καυσίμου ανά 100 επιβατικά χιλιόμετρα.
-Το 2020, λόγω της πανδημίας COVID-19, οι εκπομπές μειώθηκαν περισσότερο από 50% και η έκθεση του πληθυσμού στον θόρυβο έπεσε περίπου 65%, ενώ ο μέσος όρος των γραμμαρίων CO2 που εκπέμφθηκαν ανά επιβατικό χιλιόμετρο αυξήθηκε σε επίπεδα 2005.
-Η ανανέωση των στόλων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μειώσεις της συνολικής έκθεσης στον θόρυβο στα Ευρωπαϊκά αεροδρόμια όπως μετρήθηκε από τους δείκτες Lden και Lnight για τα επόμενα 20 έτη.
-Το 2050, προβλέπεται ότι τα μέτρα που θα ληφθούν στον τομέα των αερομεταφορών θα μπορούσαν να μειώσουν τις εκπομπές CO2 κατά 69%, σε 59 εκατομμύρια τόνους, σε σύγκριση με το σενάριο συνήθους τακτικής (business-asusual) “παλιάς τεχνολογίας” (19% από την Τεχνολογία/Σχεδιασμό, 8% από ATM-Ops, 37% από τα καύσιμα SAF και 5% από τα ηλεκτρικά αεροσκάφη/αεροσκάφη που λειτουργούν με υδρογόνο).
Αναλυτικά η Έκθεση στον σύνδεσμο που ακολουθεί: Περιβαλλοντική Έκθεση για τις Ευρωπαϊκές Αερομεταφορές 2022 (EAER)
