Αλλάζουν τα δεδομένα στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και δει στις μισθώσεις αεροσκαφών, σύμφωνα με Σχέδιο Έκθεσης που προτείνει η Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού του Ευρωκοινοβουλίου.
Επιμέλεια: Βάσω Βεγιάζη
Όπως επισημαίνει η εισηγήτρια της Έκθεσης, προτείνεται να δοθεί η δυνατότητα να καταργηθούν οι περιοριστικές προϋποθέσεις που ισχύουν για τις συμφωνίες πλήρους μίσθωσης αεροσκαφών νηολογημένων σε τρίτη χώρα.
Ωστόσο, την απασχολεί το γεγονός ότι αφενός καραδοκεί ο κίνδυνος δημιουργίας «εικονικών» αεροπορικών εταιρειών και αφετέρου φοβάται ότι ίσως επηρεαστούν τα δικαιώματα των επιβατών και τα στάνταρντ ασφαλείας.
Η Αιτιολογική Έκθεση
Η δημιουργία της ενιαίας αγοράς αερομεταφορών της ΕΕ πριν από 25 χρόνια, οδήγησε σε σημαντική αύξηση των αεροπορικών ταξιδιών και μετάτρεψε τον κλάδο σε βασική κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη δημιουργώντας θέσεις εργασίας, διευκολύνοντας τις εμπορικές συναλλαγές και επιτρέποντας στα άτομα να μετακινούνται ελεύθερα μεταξύ αυξανόμενου αριθμού προορισμών με χαμηλότερο κόστος.
Για τον σκοπό αυτό, η πλήρης μίσθωση αεροσκαφών μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο για τη δημιουργία και στήριξη της ανάπτυξης στον τομέα των αερομεταφορών της ΕΕ, απολύτως απαραίτητο για τις σύγχρονες πτητικές εργασίες, προκειμένου να εξασφαλίσει ευέλικτη ικανότητα στη δραστηριότητα της αεροπορικής εταιρείας για ειδικές επιχειρησιακές ή εποχιακές ανάγκες περιορισμένης διάρκειας.
Η πλήρης μίσθωση χρησιμοποιείται από αεροπορικές εταιρείες για διάφορους λόγους, όπως η έλλειψη προσωπικού και τα ζητήματα κατάρτισης, η καθήλωση του αεροσκάφους λόγω τεχνικών ζητημάτων, για να αναφέρουμε μερικά μόνο παραδείγματα.
Η άποψη της εισηγήτριας
Η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί το άρθρο 13(3) (β) του κανονισμού αριθ. 1008/2008 και να δοθεί η δυνατότητα να καταργηθούν οι περιοριστικές προϋποθέσεις που ισχύουν για τις συμφωνίες πλήρους μίσθωσης αεροσκαφών νηολογημένων σε τρίτη χώρα, όταν ένα ειδικό καθεστώς πλήρους μίσθωσης έχει περιληφθεί σε διεθνή συμφωνία που έχει συνάψει η Ένωση.
Η πρόταση της Επιτροπής είναι εξαιρετικά σύντομη και παρουσιάστηκε ως ένα καθαρά «τεχνικό» ζήτημα, με το επιχείρημα ότι απλώς θα διασφαλίζει τη νομική συνεκτικότητα μεταξύ της νομοθεσίας της ΕΕ και των υφιστάμενων διεθνών συμφωνιών.
Μολονότι αυτό θεωρητικά ισχύει, η αλλαγή μπορεί, παρόλα ταύτα, να έχει ευρείες συνέπειες για την ευρωπαϊκή αγορά αερομεταφορών, ιδίως όσον αφορά τα κοινωνικά πρότυπα και τα δικαιώματα των επιβατών.
Θα μπορούσε να οδηγήσει στο άνοιγμα της αγοράς της ΕΕ σε άνευ περιορισμών πλήρη μίσθωση αεροσκαφών νηολογημένων σε τρίτες χώρες, ανάλογα με όσα συμφωνήθηκαν κατά τη διαπραγμάτευση.
Μακροπρόθεσμα, οι χρονικοί περιορισμοί και η εποχιακή ζήτηση μπορεί να μειωθεί, με την πλήρη μίσθωση να έχει καταστεί μόνιμο χαρακτηριστικό των επιχειρηματικών μοντέλων των αεροπορικών εταιρειών.
Στην πράξη, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η ανάπτυξη θα ήταν δυνατό να ικανοποιηθεί μόνο με αεροσκάφη και πληρώματα από τρίτες χώρες, εις βάρος των κρατών-μελών, αλλά και με ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά στην ποιότητα των υπηρεσιών για τους επιβάτες και την υποβάθμιση των κοινωνικών προτύπων για τους εργαζομένους.
Ταυτόχρονα, απεριόριστες συμφωνίες πλήρους μίσθωσης θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη δημιουργία «εικονικών» αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ που θα λειτουργούσαν με πιστοποιητικό αερομεταφορέα (AOC) τρίτων χωρών με μόνιμη εξωτερική ανάθεση της λειτουργίας τους.
Για τους λόγους αυτούς, η εισηγήτρια είναι της γνώμης ότι η πλήρης μίσθωση πρέπει καταρχήν να συνεχίσει να έχει έκτακτο και προσωρινό χαρακτήρα. Δεν θα πρέπει να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ομαλή λειτουργία της αγοράς αερομεταφορών της ΕΕ, ούτε να παρέχει μέσα για να παρακαμφθούν οι υποχρεώσεις των κατόχων πιστοποιητικών αερομεταφορέα της ΕΕ.
Κατά συνέπεια, το σχέδιο έκθεσης αποσκοπεί να επιτύχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της ανάγκης να δοθεί στην ΕΕ αρκετή ευελιξία κατά τη διαπραγμάτευση διεθνών συμφωνιών και ταυτόχρονα, να διαφυλάξει, σε κάθε περίπτωση, τα ουσιώδη μας δικαιώματα και τις αρχές της ΕΕ.
Η ως άνω λεπτή ισορροπία δεν είναι εύκολη, ωστόσο η εισηγήτρια πιστεύει ότι αποτελεί τη σωστή επιλογή δράσης προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με την πάγια πολιτική και το πνεύμα της ΕΕ όσον αφορά στην πλήρη μίσθωση αεροσκαφών νηολογημένων σε τρίτες χώρες, όπως περιγράφεται με ιδιαίτερα σαφή τρόπο στην αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού 1008/2008:
«για να αποφευχθεί η υπέρμετρη προσφυγή στις συμφωνίες μίσθωσης αεροσκαφών νηολογημένων σε τρίτες χώρες, ιδίως πλήρους μίσθωσης, πρέπει η δυνατότητα αυτή να επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως η έλλειψη κατάλληλων αεροσκαφών στην κοινοτική αγορά, να είναι αυστηρά περιορισμένη χρονικά και να πληροί πρότυπα ασφαλείας ισοδύναμα με τους κανόνες ασφαλείας της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας».
Σήμερα, ισχύει περίοδος 7 + 7 μηνών πλήρους μίσθωσης αεροσκαφών νηολογημένων σε τρίτες χώρες, και η εισηγήτρια προτείνει να επιτραπεί παρέκκλιση από αυτό τον γενικό κανόνα 7 + 7 μηνών, υπό την προϋπόθεση ότι η πλήρης μίσθωση εξακολουθεί να αποτελεί εξαίρεση, ακόμη και μετά την πάροδο της περιόδου των 7 + μηνών.
Αυτή η συνέχιση του έκτακτου χαρακτήρα πρέπει να επαληθευτεί από την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η αρχή μπορεί να αποφασίσει να επιτρέψει στο μεταφορέα την πλήρη μίσθωση αεροσκάφους με πλήρωμα από τρίτες χώρες για διάστημα μεγαλύτερο των 14 διαδοχικών μηνών, εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις:
-Πρώτον, πρέπει να υφίσταται ήδη συμφωνία αεροπορικών μεταφορών (ΣΑΜ) μεταξύ της ΕΕ και της εν λόγω τρίτης χώρας, και η συμφωνία πλήρους μίσθωσης σε αυτή να προβλέπει ρητά την αμοιβαία κατάργηση των περιορισμών που καθορίζονται σήμερα από το δίκαιο το οποίο διέπει τις πράξεις χρηματοδοτικής μισθώσεως.
Τόσο η ΕΕ όσο και η τρίτη χώρα θα πρέπει να προσαρμόσουν τις αντίστοιχες νομοθεσίες και τους κανονισμούς τους, για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία πλήρους μίσθωσης, με τη δέουσα προσοχή στις κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες, καθώς και τα δικαιώματα των επιβατών.
-Δεύτερον, η ανανέωση/παράταση της χρηματοδοτικής μισθώσεως, θα χορηγείται από την αρμόδια αρχή, όταν αποδεικνύεται ότι, κατά τη διάρκεια της αρχικής περιόδου των 14 μηνών, οι δραστηριότητες της πλήρους μίσθωσης μεταξύ της ΕΕ και των αερομεταφορέων τρίτων χωρών πραγματοποιήθηκαν με βάση την αποτελεσματική αμοιβαιότητα όσον αφορά στις ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά, και δεν υπήρξε αποδεδειγμένη μείωση της ασφάλειας, της προστασίας και των κοινωνικών προτύπων, καθώς και ότι τα δικαιώματα των επιβατών είναι συγκρίσιμα με εκείνα που ισχύουν στην ΕΕ.
-Τρίτον, η αρμόδια αρχή ελέγχει ότι η ΕΕ και η εν λόγω τρίτη χώρα διαθέτουν συγκρίσιμες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και έχουν ήδη επιτύχει υψηλό βαθμό συνεργασίας σε κανονιστικά ζητήματα όπως η αεροπορική ασφάλεια και προστασία, ο ανταγωνισμός, η κοινωνία, το περιβάλλον και η προστασία των καταναλωτών.
Η απαίτηση αυτή είναι θεμελιώδης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ που χρησιμοποιούν συμφωνίες πλήρους μίσθωσης με πιστοποιητικό αερομεταφορέα (AOC) τρίτων χωρών, εφαρμόζουν πάντοτε πρότυπα που είναι συγκρίσιμα με αυτά που ισχύουν στην ΕΕ.
Αυτό θα συμβάλει επίσης στην πρόληψη πιθανών παράπλευρων συνεπειών της συμφωνίας, ιδίως στρεβλώσεις της αγοράς, αθέμιτο ανταγωνισμό και κοινωνικό ντάμπινγκ.
Η εισηγήτρια υπενθυμίζει ότι ναι μεν κατανοεί την ανάγκη να επεκταθεί η δυνατότητα πλήρους μίσθωσης πέρα από ό, τι επιτρέπεται επί του παρόντος από τη νομοθεσία της ΕΕ, δεν πρέπει όμως με το κείμενο αυτό, σε καμία περίπτωση, να επηρεασθούν τα ευρωπαϊκά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα ή τα δικαιώματα των επιβατών και οι υποχρεώσεις ασφάλειας.
Περαιτέρω μέτρα
Ο ευρωπαϊκός κλάδος αερομεταφορών υφίσταται σημαντικές αλλαγές και, προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστικός σε παγκόσμιο επίπεδο και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρονται από το άνοιγμα των αγορών, απαιτούνται άμεσα δράσεις πολιτικής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διευκολύνει την οικονομική μεγέθυνση, αλλά και να τηρεί τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα όσον αφορά τις κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες και τα δικαιώματα των επιβατών. Οι υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας και οι κανόνες περί κυριότητας και ελέγχου των αεροπορικών εταιρειών αποτελούν μόνο μερικά από τα ζητήματα που αναμένεται να εξεταστούν στο εγγύς μέλλον.
Με βάση τα προαναφερθέντα, η εισηγήτρια θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, πλήρη αναθεώρηση του κανονισμού αριθ. 1008/2008, με βάση μελέτη αντικτύπου, η οποία θα μπορούσε να προσδιορίσει τα μέσα πολιτικής που είναι απαραίτητα για την επιτυχία του ευρωπαϊκού κλάδου αερομεταφορών.
