Ο ευρωπαϊκός τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο καμπής, αντιμέτωπος με τις ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές και τον αυξανόμενο ανταγωνισμό.
Για την αντιμετώπιση των μελλοντικών αλλαγών, η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εγκαινίασε τον περασμένο Ιανουάριο έναν στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, μια συνεργατική και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασία που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των πλέον πιεστικών προκλήσεων του τομέα.
Η Κομισιόν προτείνει σχέδιο δράσης, το οποίο βασίζεται στον στρατηγικό διάλογο, και παρουσιάζει συγκεκριμένες δράσεις που θα διασφαλίσουν έναν ισχυρό και βιώσιμο τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και θα συμβάλουν στην απελευθέρωση της καινοτόμου ισχύος του.
Για να διατηρηθεί μια ισχυρή ευρωπαϊκή παραγωγική βάση και να αποφευχθούν στρατηγικές εξαρτήσεις, θα διατεθούν 1,8 δισ. ευρώ για τη δημιουργία μιας ασφαλούς και ανταγωνιστικής αλυσίδας εφοδιασμού πρώτων υλών συσσωρευτών, η οποία θα συμβάλει στη στήριξη της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν Ursula Von der Leyen δήλωσε: «Υπάρχει τόσο μεγάλο ανεκμετάλλευτο δυναμικό στην παγκόσμια αγορά, όσον αφορά την καινοτομία και τις καθαρές λύσεις. Θέλω να δω την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία μας να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο. Θα προωθήσουμε την εγχώρια παραγωγή για να αποφύγουμε στρατηγικές εξαρτήσεις, ειδικά για την παραγωγή μπαταριών. Θα τηρήσουμε τους συμφωνημένους στόχους εκπομπών, αλλά με μια ρεαλιστική και ευέλικτη προσέγγιση. Ο αμοιβαίος στόχος μας είναι μια βιώσιμη, ανταγωνιστική και καινοτόμος αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη που θα ωφελεί τους πολίτες μας, την οικονομία μας και το περιβάλλον μας».
Επιτάχυνση της καινοτομίας και της μετάβασης σε καθαρή κινητικότητα
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες της ΕΕ υστερούν όσον αφορά τις βασικές τεχνολογίες. Για να βοηθήσει τη βιομηχανία να ηγηθεί της μετάβασης προς οχήματα που κινούνται με τεχνητή νοημοσύνη, συνδεδεμένα και αυτοματοποιημένα, το σχέδιο δράσης παρουσιάζει μια αλλαγή ταχυτήτων. Μια ειδική Ευρωπαϊκή Συμμαχία Συνδεδεμένων και Αυτόνομων Οχημάτων θα φέρει σε επαφή τα ενδιαφερόμενα μέρη της Ευρώπης στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας για να διαμορφώσουν την ανάπτυξη οχημάτων επόμενης γενιάς και να συμβάλουν στην ανάπτυξη του κοινού λογισμικού και του ψηφιακού υλισμικού που απαιτούνται για την υλοποίηση αυτής της τεχνολογίας. Οι μεγάλης κλίμακας κλίνες δοκιμών και τα ρυθμιστικά «sandboxes» θα παρέχουν στους καινοτόμους την ελευθερία να δοκιμάζουν και να βελτιώνουν τις τεχνολογίες τους για αυτόνομα οχήματα. Η Επιτροπή θα αναπτύξει περαιτέρω το κανονιστικό πλαίσιο για τα αυτόνομα οχήματα. Οι δράσεις αυτές θα υποστηριχθούν από κοινές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους περίπου 1 δισ. EUR που θα υποστηριχθούν από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» κατά την περίοδο 2025-2027.
Το σημερινό σχέδιο δράσης συνοδεύεται από την ανακοίνωση για τους εταιρικούς στόλους για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, στην οποία επισημαίνονται παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών και ενθαρρύνονται τα κράτη μέλη να λάβουν περαιτέρω μέτρα για τους πράσινους εταιρικούς στόλους, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 60 % των νέων ταξινομήσεων αυτοκινήτων.
Μεγαλύτερη ευελιξία στη συμμόρφωση με τα πρότυπα CO2
Η Επιτροπή έλαβε υπό σημείωση τη σαφή απαίτηση για μεγαλύτερη ευελιξία σε σχέση με τους στόχους για το CO2 και δεσμεύεται να αντιμετωπίσει το ζήτημα αυτό με ισορροπημένο και δίκαιο τρόπο. Η Επιτροπή θα προτείνει εστιασμένη τροποποίηση του κανονισμού για τα πρότυπα CO2 για τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά αυτόν τον μήνα. Η τροπολογία, εάν εγκριθεί, θα επιτρέψει στους κατασκευαστές αυτοκινήτων να επιτύχουν τους στόχους συμμόρφωσής τους με τον μέσο όρο των επιδόσεών τους κατά τη διάρκεια τριετούς περιόδου (2025-2027), επιτρέποντάς τους να αντισταθμίσουν τυχόν ελλείψεις σε ένα ή δύο έτη με υπερβολικές επιδόσεις κατά το/τα άλλο/-α έτος/-α, διατηρώντας παράλληλα τη συνολική φιλοδοξία για τους στόχους για το 2025. Η Επιτροπή θα επιταχύνει επίσης τις εργασίες για την προετοιμασία της προβλεπόμενης αναθεώρησης του κανονισμού για τα πρότυπα CO2 για τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά.
Παράλληλα, η Επιτροπή επεξεργάζεται τρόπους για την τόνωση της ζήτησης για ευρωπαϊκά οχήματα μηδενικών εκπομπών. Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει μέτρα που θα παρέχουν κίνητρα για τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών και θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών μέσω συγκεκριμένων μέτρων, όπως η βελτίωση της υγείας των μπαταριών και η δυνατότητα επισκευής.
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί ενεργά με τα κράτη μέλη για τη βελτιστοποίηση αυτών των συστημάτων παροχής κινήτρων για τους καταναλωτές.
Στήριξη της ανθεκτικότητας στην εφοδιαστική αλυσίδα και των εργαζομένων
Είναι ζωτικής σημασίας η Ευρώπη να επιτύχει ανταγωνιστική ως προς το κόστος παραγωγή κυψελών στην ΕΕ, η οποία θα καλύπτει μεγάλο μέρος της προμήθειας μπαταριών και θα παράγει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού. Η Επιτροπή θα στηρίξει περαιτέρω τη βιομηχανία συσσωρευτών της ΕΕ και θα τη βοηθήσει να διατηρήσει μια ισχυρή ευρωπαϊκή παραγωγική βάση, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας. Η Επιτροπή θα εξετάσει επίσης την άμεση στήριξη της παραγωγής σε εταιρείες που παράγουν μπαταρίες και μη τιμολογιακά κριτήρια για κατασκευαστικά στοιχεία, όπως οι απαιτήσεις ανθεκτικότητας.
Για να βοηθήσει τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας της ΕΕ να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που σχετίζονται με την έλλειψη δεξιοτήτων, τις αναντιστοιχίες και τη γήρανση του εργατικού δυναμικού, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Δίκαιης Μετάβασης, όπως δρομολογήθηκε με το Clean Industrial Deal, θα αναπτύξει και θα συγκεντρώσει δεδομένα, ώστε να συμβάλει στον εντοπισμό αναμενόμενων μελλοντικών «θερμών σημείων» των εξαρθρώσεων της απασχόλησης και των κενών δεξιοτήτων. Η Επιτροπή θα επεκτείνει τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για τους απολυμένους εργαζομένους (ΕΤΠ), ώστε να καταστεί ταχύτερη και ευρύτερη, επιτρέποντας στις εταιρείες να ενεργοποιήσουν τη στήριξη και να στηρίξουν τους εργαζομένους που απειλούνται από άμεση απόλυση. Επιπλέον, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τους κοινωνικούς εταίρους και τα κράτη μέλη για την αύξηση της χρηματοδότησης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+) για τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, στηρίζοντας τους εργαζομένους που επιθυμούν να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες απασχόλησης. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει επίσης την ενδιάμεση επανεξέταση του ΕΚΤ+ για να παράσχει κίνητρα στα κράτη μέλη να επαναπρογραμματίσουν περισσότερη χρηματοδότηση για τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Επιπλέον, όπως ανακοινώθηκε στο Σύμφωνο για τις Δεξιότητες, η Επιτροπή θα προτείνει ενισχυμένη πρωτοβουλία για τη στήριξη των εργαζομένων σε στρατηγικούς τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, εστιάζοντας σε προγράμματα αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης.
Ενίσχυση της ανθεκτικότητας της βιομηχανίας στον ανταγωνισμό με επιτυχία σε παγκόσμιο επίπεδο
Για να καταστεί η αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ ανθεκτικότερη στον έντονο ανταγωνισμό από το εξωτερικό, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού χρησιμοποιώντας μέσα εμπορικής άμυνας, όπως μέτρα κατά των επιδοτήσεων, για την προστασία των ευρωπαϊκών εταιρειών από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Ταυτόχρονα, θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με τις χώρες εταίρους, προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβαση στην αγορά και οι ευκαιρίες προμήθειας για την αυτοκινητοβιομηχανία. Επιπλέον, η Επιτροπή θα προτείνει μέτρα για να διασφαλίσει ότι οι ξένες επενδύσεις στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας της ΕΕ συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα του κλάδου, ενώ παράλληλα θα καταβάλλει προσπάθειες για τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες μέσω της απλούστευσης των κανονιστικών ρυθμίσεων.
Ιστορικό
Το εν λόγω σχέδιο δράσης αποτελεί αποτέλεσμα μιας διαδικασίας χωρίς αποκλεισμούς και συνεργασίας, η οποία περιλάμβανε πολλαπλές συζητήσεις και συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών που δρομολογήθηκαν μέσω του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας που δρομολογήθηκε από την πρόεδρο Ursula Von der Leyen στις 30 Ιανουαρίου 2025.
Το σχέδιο βασίστηκε επίσης σε πληροφορίες από ανοικτή δημόσια διαβούλευση σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς και στις εργασίες διαφόρων ομάδων εργασίας με επικεφαλής τους Επιτρόπους Šefčovič, Hoekstra, Séjourné, Virkkunen, Mînzatu και Τζιζικώστα.
