Στις αρχές του 2020, κρίσιμο χρόνο για την λήψη μέτρων θεσμικού χαρακτήρα και γενικότερου σχεδιασμού απαραίτητων για την στροφή σε ουσιαστική αναπτυξιακή τροχιά, η μεγάλη υγειονομική κρίση με την έλευση της πανδημίας του κορονοϊού δημιούργησε νέα αρνητικά δεδομένα, σε συνέχεια μιας χρονικής περιόδου όπου η κατασκευαστική δραστηριότητα ήταν ελάχιστη και προβληματική λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης, αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ).
Όπως επισημαίνεται, η ελληνική και η παγκόσμια οικονομία βρέθηκαν μπροστά σε σοβαρότατα προβλήματα βαθιάς ύφεσης, που προήλθε από την -σε ευρεία κλίμακα- λήψη υγειονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, που όπως είναι φυσικό επηρέασαν σε πολύ μεγάλο βαθμό και την κατασκευαστική δραστηριότητα.
Η αντιμετώπιση της μεγάλης ύφεσης που προέρχεται από κάθε μορφής σοβαρή κρίση (οικονομική, λόγω πανδημίας κλπ.), ιστορικά συναρτάται άμεσα μετά την παρέλευσή της με μία διάδοχη κατάσταση μεγάλης αναπτυξιακής δραστηριότητας σε όλους του τομείς, η οποία επιβάλλεται εκ των πραγμάτων για την ανάταξη της οικονομίας και την αναγκαία κάλυψη των απωλειών του προηγούμενου διαστήματος, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να κινείται αποφασιστικά για αυτό τον σκοπό στην παρούσα περίπτωση της πανδημίας.
Τα 32 δισ. ευρώ συνολικά του Ταμείου Ανάκαμψης που μαζί με τα διατιθέμενα ποσά από ΕΣΠΑ κ.λπ. φθάνουν τα 70 δισ. ευρώ, αποτελούν μεγάλης δυνατότητας και εξαιρετικά σημαντικό παράγοντα, για την υπέρβαση των συνεπειών της κρίσης και την πολύ ισχυρή ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη και η σοβαρή δυνατότητα μόχλευσης και με ιδιωτικούς πόρους.
Με τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί με το Ταμείο Ανάκαμψης, τις μεγάλες ανάγκες επιτάχυνσης των διαδικασιών λαμβανομένου υπόψη ότι το 70% των προτάσεων πρέπει να έχουν συμβασιοποιηθεί εντός του 2022 και το 100% εντός του 2023, την σημασία της ορθής επιλογής έργων που να καλύπτουν τις προϋποθέσεις, καθώς επίσης την προβλεπόμενη ρύθμιση για μεταφορά των ποσών που δεν απορροφώνται στην χώρα μας σε άλλο Ευρωπαϊκό Ταμείο για ανάληψη από άλλες χώρες στις οποίες δικαιολογούνται, οι απαιτήσεις καλού προγραμματισμού, ορθών επιλογών και κατάλληλων ρυθμίσεων είναι ιδιαίτερα μεγάλες.
Μέχρι τα μέσα του 2021, χρόνος κατά τον οποίο πρόκειται να συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης, είναι απαραίτητο αφού έχουν κωδικοποιηθεί και εφαρμοστεί οι κανόνες για την επιλογή των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης που εκτός των άλλων δημιουργούν και ενισχύουν την ζητούμενη αναπτυξιακή δυναμική, με σεβασμό στους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα και την Παραγωγικότητα, να έχει προωθηθεί ο σχεδιασμός ο κατάλληλος που θα αξιοποιεί το Ταμείο Ανάκαμψης με αποτελεσματικό τρόπο για την ανάπτυξη, με την ένταξη και διεύρυνση των έργων που δικαιολογούνται και την απορρόφηση του μέγιστου διατιθέμενου ποσού και να έχουν υπάρξει οι απαραίτητες Θεσμικές Ρυθμίσεις που θα διασφαλίσουν το ικανοποιητικό αποτέλεσμα και θα διευκολύνουν την εξαιρετικά ταχεία απαιτούμενη διαδικασία συμβασιοποίησης και εκτέλεσης των έργων.
Η διεύρυνση του αντικειμένου που μπορεί να ενταχθεί πρέπει να συνδυαστεί με τις πολύ γρήγορες συμβασιοποιήσεις για την εκτέλεση των έργων.
Για τον σκοπό αυτό πρέπει να προωθηθούν άμεσα κατάλληλες κινήσεις προγραμματισμού και ρυθμίσεων, από τις οποίες εστιάζουμε στις εξής ουσιαστικές:
1.Διαμόρφωση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού, που θα υπηρετεί τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης με έμφαση στην Ανάπτυξη και με βασικό στόχο την υποβοήθηση στην συνολική απορρόφηση του διατιθέμενου ποσού του Ταμείου Ανάκαμψης.
Υιοθέτηση των κανόνων που έχουν προταθεί για τον σκοπό αυτό και απόρριψη των πρόχειρων λύσεων επιλογής μη αναγκαίων ή επονομαζόμενων -ενώ δεν είναι- «ώριμων έργων».
Έμφαση σε Έργα Υποδομών, που πέραν των σοβαρών ειδικότερων δράσεων για το Πράσινο, τον Ψηφιακό Εκσυγχρονισμό, την Παραγωγική Ανασυγκρότηση και την Εργασία – Κοινωνική Πρόνοια, εστιάζονται στον πυρήνα της επιδιωκόμενης περιβαλλοντικής προστασίας, όπως αντιμετώπισης μειζόνων κυκλοφοριακών προβλημάτων άρα και οδυνηρών συνεπειών βαρύτατων ατμοσφαιρικών μολύνσεων και δυσμενών επιπτώσεων στην κλιματική αλλαγή, βελτιώνοντας σοβαρά την ποιότητα ζωής, καθώς επίσης έργα σταθερής τροχιάς (Μετρό, ΕΡΓΟΣΕ, Προαστιακού), ανάπτυξη υποδομών Διαχείρισης Αποβλήτων, ΑΠΕ κ.λπ.
Διαμόρφωση συνθηκών ταχύτατης διεκπεραίωσης διαδικασιών για την επιλογή και την συμβασιοποίηση των έργων στα πλαίσια των προβλεπόμενων χρόνων, με την ίδρυση Φορέα για τα έργα αντιμετώπισης κυκλοφορίας, με την κατάλληλη συγκρότηση, οργάνωση και ευελιξία, υπό την ευθύνη του ΥΠΟΜΕ.
2.Διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων έργων, στα πλαίσια Θεσμικών Ρυθμίσεων, με ένταξη στις προωθούμενες τροποποιήσεις του Ν.4412/2016 βασικών προτάσεών μας, όπως περιγράφονται με την μορφή προτεινόμενων Νομοθετικών Ρυθμίσεων στο Τεύχος 1ης Δέσμης Προτάσεων Τροποποίησης του Θεσμικού Πλαισίου Δημοσίων Συμβάσεων, που έχουμε υποβάλει σε Υπουργεία και φορείς και με βασικό στόχο την επιτάχυνση διαδικασιών.
Με ιδιαίτερη έμφαση και μεγάλη επιμονή ζητούμε την επανένταξη στον Ν.4412/2016 της πρόβλεψης του Εθνικού Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Έργων και της Εταιρείας Τιμολόγησης και Προδιαγραφών Τεχνικών Έργων που αφαιρέθηκαν από τον Νόμο το 2016, σύμφωνα με τις προταθείσες και περιεχόμενες στο ως άνω Τεύχος 1ης Δέσμης Προτάσεων ρυθμίσεις, που είναι απολύτως αναγκαίες για την εξυγίανση του συστήματος αναθέσεων και παραγωγής των έργων, για τον επιτέλους αντικειμενικό προσδιορισμό του κόστους.
Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι ανεξάρτητα από τις άλλες γενικότερες ρυθμίσεις που θα εμπεριέχονται στο σχέδιο νόμου τροποποίησης του Ν.4412/2016, το να μην περιέχεται η ως άνω πρόβλεψη του Εθνικού Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Έργων, είναι απολύτως αρνητικό στοιχείο για τον εξορθολογισμό του συστήματος παραγωγής έργων, κατά το πρότυπο των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις οποίες στο θέμα αυτό υστερούμε κατά δεκαετίες.
3.Προώθηση στα πλαίσια των Νομοθετικών Ρυθμίσεων της διαδικασίας των Πρότυπων Προτάσεων, με την μορφή και το περιεχόμενο των προβλεπόμενων στο προ των εκλογών τεύχος Υποδομές για Ανάπτυξη, με την αναφορά ως Προτάσεις Καινοτομίας (Unsolicited Proposals), για την ουσιαστική αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα στον σχεδιασμό και υλοποίηση των έργων, με ταχείες διαδικασίες και αδειοδοτήσεις.
Για τον σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η χωρίς όρια δυνατότητα υιοθέτησης και αξιοποίησης προτάσεων κάθε είδους από τους ιδιωτικούς φορείς της οικονομίας, για τον απεγκλωβισμό από την γραφειοκρατία και για την ταχεία προώθηση έργων που δεν βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία, με σύστημα παραχώρησης ή συνδυαστικό σύστημα ανταποδοτικής αμοιβής και πληρωμών διαθεσιμότητας.
Ο ιδιωτικός τομέας με προτάσεις του για την εκτέλεση έργων εκτός κρατικού σχεδιασμού μέσω της διαδικασίας καινοτομίας, ενεργοποιεί δυνάμεις απολύτως χρήσιμες αυτή την περίοδο, που δεν εξαρτώνται παρά μόνο μερικώς από το Δημόσιο και τους φορείς του και συμβάλει πολύ ουσιαστικά στην αναπτυξιακή προσπάθεια με ιδιωτικά κεφάλαια και χωρίς γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, σε μία εποχή που η επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας είναι απολύτως επιβεβλημένη.
Από την πλευρά μας, με τις προτάσεις μας και την ενεργό συμμετοχή μας σε κάθε προσπάθεια αναμόρφωσης και εξορθολογισμού, ιδιαίτερα μάλιστα κάτω από τις νέες συνθήκες σοβαρής ενεργοποίησης στην αναπτυξιακή διαδικασία και ανάγκης πλήρους αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, σε συγκεκριμένους ανελαστικούς χρόνους και με απαίτηση απορρόφησης του συνόλου του ποσού που διατίθεται, συνεισφέρουμε όσο είναι δυνατόν στην αναπτυξιακή στροφή της οικονομίας και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
