Ολοκληρώθηκε η διαδικασία της πρώτης ανάγνωσης των διατάξεων του νομοσχεδίου για τις δημόσιες συμβάσεις στις επιτροπές Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής και Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων.
Υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκε το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, ενώ επιφύλαξη δήλωσαν ΣΥΡΙΖΑ, Κίνημα Αλλαγής και Ελληνική Λύση. Καταψήφισε το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25.
Στην τοποθέτηση του, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής τάχθηκε υπέρ του νομοσχεδίου, τονίζοντας ότι «δημιουργούμε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για τα έργα υποδομών με ξεκάθαρους στόχους: Ταχύτητα, Διαφάνεια, Αποτελεσματικότητα. Χωρίς συμβιβασμούς και εκπτώσεις σε τίποτα από αυτά».
Η ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών
Κατά τη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου με θέμα τον «Εκσυγχρονισμό, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, ειδικότερες ρυθμίσεις προμηθειών στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και άλλες διατάξεις για την ανάπτυξη και τις υποδομές», ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κωδικοποίησε ειδικότερα 10 σημεία των διατάξεων του νομοσχεδίου.
Νομοσχέδιο που αποσκοπεί μεταξύ άλλων να διατηρηθούν υγιείς στην αγορά όσο το δυνατόν περισσότερες κατασκευαστικές εταιρίες, να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και να διασφαλιστεί η παράδοση σημαντικών έργων, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους μη ολοκλήρωσής τους.
Ανακοίνωσε επίσης ορισμένες νομοτεχνικές βελτιώσεις, τονίζοντας ότι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αποδεικνύει ότι είναι ανοιχτό στην εποικοδομητική κριτική και ακούει τους φορείς
Ειδικότερα, γίνεται δεκτό το αίτημα του ΓΕΩΤΕΕ να περιλαμβάνονται τα μέλη του στους ελεγκτές μηχανικούς και η συμμετοχή στις επιτροπές παραλαβής. Γίνεται δεκτό το αίτημα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων για περιορισμό του χρόνου ανάρτησης της μελέτης από δύο μήνες σε 15 ημέρες.
Επίσης προκειμένου να μην υπάρχει καμία σκιά όσον αφορά στο δειγματοληπτικό έλεγχο των επιμετρήσεων, αυξάνεται το σχετικό όριο από το 20% στο 40%. Όσον αφορά την πειθαρχική αρμοδιότητα του ΤΕΕ, διευκρινίζεται ότι θα αφορά αποκλειστικά τα μέλη του ΤΕΕ.
Τα δέκα κύρια σημεία του νομοσχεδίου
Πρώτον: Τροποποιείται συντεταγμένα το νομοθετικό πλαίσιο, σύμφωνα με τις προεκλογικές δεσμεύσεις, με κανόνες απόλυτης διαφάνειας και σε άμεση επικοινωνία με όλους τους παραγωγικούς επιστημονικούς και άλλους φορείς του κλάδου. Μάλιστα το νομοσχέδιο – πριν βγει στη διαβούλευση – έτυχε επεξεργασίας από δύο νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.
Ο κ. Καραμανλής απευθυνόμενος στο ΣΥΡΙΖΑ υπενθύμισε ότι ήταν αυτός που έφερε το νομοσχέδιο του 4412 τον Αύγουστο του 2016, αυτός που καθυστέρησε να υλοποιήσει τη δευτερογενή νομοθεσία που προβλεπόταν, με αποτέλεσμα να αρχίσει να ισχύει ο Νόμος ένα χρόνο μετά και αυτός που τροποποίησε τον ίδιο του το νόμο 385 φορές, γιατί έβλεπε ότι το σύνολο των διατάξεών του είναι προβληματικό.
«Και για να το πω πιο γλαφυρά…Ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση τροποποιούσε τον 4412 κάθε μιάμιση μέρα! Τόσο καλό νομοθέτημα ήταν», επισήμανε ο κ. Καραμανλής.
Τόνισε ότι η σημερινή Κυβέρνηση «φέρνει το παρόν νομοσχέδιο σε μία κρίσιμη στιγμή για τη χώρα με στόχο να απλοποιήσει διαδικασίες και να επιταχύνει την εξέλιξη των δημοσίων συμβάσεων, έργων και μελετών, τροποποιώντας συντεταγμένα το νόμο 4412».
Δεύτερο: Σχετικά με τους προβληματισμούς περί δήθεν προχειρότητας, ο κ. Καραμανλής σημείωσε ότι οι προβλεπόμενες ΚΥΑ, ΥΑ και ΠΔ, είναι διοικητικού χαρακτήρα και όχι απαραίτητες για να λειτουργήσει ο νόμος.
Όπως τόνισε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, με το νομοσχέδιο δίνεται ο απαιτούμενος χρόνος προσαρμογής τόσο στις αναθέτουσες αρχές όσο και στην αγορά να προσαρμοστούν στις απλούστερες προβλέψεις του νέου νόμου για τις Δημόσιες Συμβάσεις.
«Στο μεσοδιάστημα το Υπουργείο θα εκδώσει όλες τις απαιτούμενες ΥΑ, ΚΥΑ που προβλέπονται στις εξουσιοδοτικές διατάξεις, τις οποίες ήδη έχουμε ξεκινήσει να προετοιμάζουμε, ώστε ο νέος νόμος να αποτελέσει ένα πραγματικό αναπτυξιακό εργαλείο στα χέρια των φορέων της αγοράς, που θα συμβάλλει στην αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης της χώρας», εξήγησε.
Τρίτον: Το νομοσχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα σε συμβάσεις ήσσονος αξίας των οποίων ο προϋπολογισμός αυξάνεται από 1.000 σε 2.500 ευρώ, να μην ακολουθείται η διαδικασία ανάθεσης σύμβασης, με στόχο την επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών ανάθεσης για συμβάσεις.
«Η πρακτική μέχρι σήμερα», σημείωσε ο κ. Καραμανλής «έχει δείξει ότι οι συμβάσεις αυτές εξυπηρετούν τρέχοντα και καθημερινά θέματα των αναθετουσών αρχών. Έτσι με τις προβλέψεις του νέου νομοσχεδίου δημιουργείται ευελιξία και απλοποίηση στην ταχύτερη υλοποίηση των τρεχουσών αναγκών τους».
Τέταρτο: Μετατροπή του συστήματος παρακολούθησης των έργων από ελεγκτικό – που είναι σήμερα – σε δηλωτικό. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο οι επιμετρήσεις συντάσσονται και υποβάλλονται από τον ανάδοχο, ο οποίος βεβαιώνει για την ακρίβεια αυτών, χωρίς να επέρχεται η αυτοδίκαιη έγκρισή τους.
«Μέχρι σήμερα ο ανάδοχος αν υπέβαλλε ανακριβείς επιμετρήσεις που εγκρίνονταν αυτοδίκαια, δεν είχε καμία επίπτωση, παρά μόνο αξιώσεις σε βάρος του Δημοσίου. Τώρα, όχι μόνο δεν έχει αξιώσεις, αλλά του επιβάλλονται και κυρώσεις που φτάνουν μέχρι την έκπτωση», τόνισε ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών και έθεσε στην Αντιπολίτευση το ερώτημα, σε ποια από τις δύο περιπτώσεις προστατεύεται το δημόσιο συμφέρον.
Πέμπτον: Για την κριτική, ότι με την εισαγωγή του θεσμού της ιδιωτικής επίβλεψης έργων και μελετών, δήθεν υποβαθμίζεται ο ρόλος του Δημόσιου Τομέα και κατ΄ επέκταση και του μηχανικού που υπηρετεί σε αυτό, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ξεκαθάρισε ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο και έκανε λόγο για υποκρισία του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο κ. Καραμανλής υπενθύμισε συγκεκριμένα ότι η προηγούμενη Κυβέρνηση το 2019 με Προεδρικό Διάταγμα για την ίδρυση του Μητρώου Επιχειρήσεων Συμβουλίων Διοίκησης και Διαχείρισης Έργων, προέβλεπε την έννοια της διοίκησης και της διαχείρισης έργων από ιδιώτες. Η νέα ρύθμιση όμως, που φέρνει η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, θέτει κανόνες για το θεσμό της ιδιωτικής επίβλεψης.
«Δεν μπορεί να γίνει κατανοητό πως με αυτήν τη συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού θα επιτευχθεί ώσμωση με εξειδικευμένα στελέχη του ιδιωτικού τομέα;», σημείωσε ο κ. Καραμανλής και εξήγησε ότι η ιδιωτική επίβλεψη στα έργα έχει ως κύριο στόχο αφενός την ουσιαστικοποίηση της επίβλεψης και αφετέρου την αποδέσμευση ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου για την ενασχόλησή του με ουσιαστικότερα ζητήματα.
Επίσης ο υπουργός τόνισε ότι συνεχίζει να ασκείται ο έλεγχος στις δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών από την Διευθύνουσα Υπηρεσία και μάλιστα παρέχεται μια πρόσθετη βοήθεια στο έργο της, είτε από υπάλληλο της υπηρεσίας, είτε από ιδιώτη μηχανικό, διαπιστευμένο και εγγεγραμμένο σε ειδικό Μητρώο, για τον οποίο θα προβλέπονται διαφανή κριτήρια επιλογής από το Δημόσιο, ειδικές προθεσμίες και αυστηρές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των νόμιμων υποχρεώσεών του.
Έφερε άλλωστε ως παράδειγμα τα έργα παραχώρησης, τα έργα ΣΔΙΤ και επισήμανε ότι αντίθετα σε μικρούς Δήμους, όπου δεν υπάρχει τεχνική επάρκεια, αυτή τη στιγμή δεν γίνονται ουσιαστικά επιβλέψεις.
Έκτον: Όσον αφορά τα περί δήθεν καθυστερήσεων λόγω δικαστικών εμπλοκών, ο κ. Καραμανλής τόνισε ότι όχι μόνο έχει προβλεφθεί μείωση των χρόνων για τη δικαστική επίλυση των διαφορών, αλλά και για πρώτη φορά έχει εισαχθεί ο θεσμός της διαιτησίας και του φιλικού διακανονισμού που θα οδηγήσει σε ταχύτερη παράδοση των έργων.
Έβδομον: Όσον αφορά τη δήθεν αύξηση εγγυήσεων σε βάρος των μικρομεσαίων, αυτή δεν υφίσταται, αφού υπάρχει ουσιαστικά όφελος στους μικρομεσαίους πραγματικούς εργολήπτες, βάζοντας φραγμούς μόνο στους «αλεξιπτωτιστές».
«Αυτούς που δίνουν εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και με την ίδια δήθεν εγγύηση παίρνουν ισόποση προκαταβολή. Με τι αποτέλεσμα; Τεράστιες εκπτώσεις, έργα που δεν ολοκληρώνονται, έργα χαμηλής ποιότητας, συμπληρωματικές συμβάσεις και στο τέλος δικαστικές αντιδικίες. Σε όλο αυτό βάζουμε ένα τέλος. Δημιουργούμε δίκαιους κανόνες για τους υγιείς παίκτες της αγοράς», τόνισε ο κ. Καραμανλής.
Όγδοο: Η σημερινή διάταξη του άρθρου 50 είναι δυσκίνητη αφού απαιτεί την ύπαρξη όλων των μελετών και αδειοδοτήσεων. Με την ενίσχυση του συστήματος «Μελέτη – κατασκευή», καλύπτεται το κενό που εμφανίζεται, σχεδόν πάντα, ανάμεσα στις εκπονηθείσες μελέτες και στην πραγματικότητα που καλείται ο εκάστοτε εργολήπτης να αντιμετωπίσει, αξιοποιώντας την εμπειρία των συμβάσεων ΣΔΙΤ.
«Αποδείχθηκε ότι η μέχρι σήμερα επιβεβλημένη δήθεν ωριμότητα των έργων οδήγησε σε μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις», σημείωσε ο κ. Καραμανλής, επισημαίνοντας ότι πλέον, γίνεται συμμέτοχος ο εργολήπτης αναλαμβάνοντας μέρος της ευθύνης, από την στιγμή που το τελικό στάδιο της μελέτης (οριστικές μελέτες) ανήκει πλέον στο πεδίο ευθύνης του.
Με άλλα λόγια, επιταχύνεται η υλοποίηση των έργων προς όφελος της εθνικής οικονομίας, τόνισε ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
Ένατον: Όσον αφορά τις αιτιάσεις ότι η διάταξη για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές οδηγεί στον αποκλεισμό δήθεν με το όριο του 10%, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, σημείωσε ότι δεν αποκλείεται κάποιος και απλώς, πλέον θα πρέπει να αιτιολογείται η κάθε προσφορά και αυτή ακριβώς η αιτιολογία να γίνεται όρος της σύμβασης.
Σημείωσε ότι πρόκειται για όριο δέκα ποσοστιαίων μονάδων διαφορά από το μέσο όρο έκπτωσης. Δηλαδή, εξήγησε, εάν σε ένα διαγωνισμό ένας εργολήπτης προσφέρει έκπτωση 20%, ένας δεύτερος 25% και πάρει το έργο εκείνος που προσφέρει έκπτωση 60%, θα πρέπει να αιτιολογήσει τη διαφορά αυτή και το κυριότερο, θα γίνει αυτό μέρος της σύμβασης.
«Με αυτό τον τρόπο στην ουσία σπάμε ένα “κακό σπυρί” που λέγεται συμπληρωματικές συμβάσεις, οι οποίες συχνά καταλήγουν να ξεπερνούν όχι απλά τα χρήματα με την έκπτωση, αλλά και τον αρχικό προϋπολογισμό του έργου», πρόσθεσε ο κ. Καραμανλής.
Δέκατο: Ακόμη ο υπουργός αναφέρθηκε και στην Κατασκευαστική Κοινοπραξία για την οποία τόνισε ότι αποτελεί μία αναγκαιότητα για την ολοκλήρωση σημαντικών έργων μέσω της ενδυνάμωσης των κατασκευαστικών σχημάτων, ειδικά σε μία χρονική στιγμή κατά την οποία μετά από 18 μήνες το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει ωριμάσει πολλά έργα, που θα ξεδιπλωθούν την επόμενη διετία.
