Η παραποίηση δεδομένων στους μετρητές διανυθέντων χιλιομέτρων οχημάτων είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο, σύμφωνα με σχέδιο έκθεσης της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού, που σε κάθε περίπτωση συνιστά σοβαρή απειλή για την οδική ασφάλεια.
Στρεβλώνει την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και επιβάλλει άδικο πρόσθετο κόστος στους καταναλωτές, τις ασφαλιστικές εταιρείες, τους εμπόρους μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, τις εταιρείες χρονομίσθωσης και τους κατασκευαστές.
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι επηρεάζεται ένα ποσοστό μεταξύ 5% και 12% των αυτοκινήτων στις εθνικές αγορές αλλά και μεταξύ 30% και 50% των αυτοκινήτων στο διασυνοριακό εμπόριο.
Η οικονομική ζημία για το σύνολο της ΕΕ εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 5,6 και 9,6 δισ. ευρώ.
Κατά συνέπεια, η εμπιστοσύνη στην αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων είναι η χαμηλότερη μεταξύ όλων των αγορών αγαθών στην ΕΕ.
Τα εργαλεία της λεγόμενης «προσαρμογής» ή «διόρθωσης» μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων είναι εύκολα διαθέσιμα και ξεκινούν από πολύ χαμηλές τιμές. Σε υψηλότερες τιμές είναι διαθέσιμα περισσότερο περίπλοκα μέσα, με συνδρομές επικαιροποίησης λογισμικού, που μπορούν να αποσβεστούν γρήγορα, όταν η υπηρεσία προσφέρεται σε εμπορική βάση.
Τα κέρδη είναι αξιοσημείωτα, καθώς η τεχνητή αύξηση της οικονομικής αξίας του οχήματος -ανάλογα με την κατηγορία του- κινείται κατά μέσο όρο μεταξύ 2.000 και 5.000 ευρώ.
Υπάρχει επίσης μια άνιση κατανομή της πιθανότητας αγοράς αυτοκινήτου με παραποίηση των δεδομένων μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων, τόσο από γεωγραφική όσο και από κοινωνική άποψη.
Στις χώρες της «ΕΕ13», τα προβλήματα που συνδέονται με την παραποίηση των δεδομένων μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων αναφέρονται συχνότερα από ό,τι σε άλλα κράτη-μέλη. Η παραποίηση των δεδομένων των μετρητών διανυθέντων χιλιομέτρων πλήττει επίσης δυσανάλογα τις κοινωνικές ομάδες με χαμηλό διαθέσιμο εισόδημα.
Ο αντίκτυπος σε οδική ασφάλεια και περιβάλλον
Εκτός από τις οικονομικές συνέπειες, υπάρχουν σοβαρές αρνητικές συνέπειες και στην οδική ασφάλεια. Λόγω της εσφαλμένης καταγραφής διανυθέντων χιλιόμετρων, ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου θα ακολουθήσει εσφαλμένο σχέδιο συντήρησης και ελέγχου, που με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη ή εσφαλμένη αντικατάσταση εξαρτημάτων και κατασκευαστικών στοιχείων.
Η πρόωρη φθορά οδηγεί σε αύξηση των αναγκών συντήρησης και επισκευής και – λόγω των απρόβλεπτων δαπανών, τις οποίες πολλοί άνθρωποι δεν είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν – στην κυκλοφορία λιγότερο ασφαλών οχημάτων στους δρόμους.
Επιπλέον, οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των εν λόγω οχημάτων είναι χειρότερες από ό, τι αναμενόταν και οι εκπομπές ρύπων αυξάνονται.
Συνεπώς, τα αυτοκίνητα με παραποιημένα τα δεδομένα των μετρητών διανυθέντων χιλιομέτρων μπορεί απροσδόκητα να μην περάσουν τις δοκιμές εκπομπών ρύπων κατά τον περιοδικό τεχνικό έλεγχο.
Άλλες συνέπειες της παραποίησης μπορεί επίσης να επηρεάσουν τους κατασκευαστές. Πράγματι, ο κανονισμός 715/2007 καθορίζει απαιτήσεις για τη διάρκεια ζωής των διατάξεων ελέγχου της ρύπανσης,·ωστόσο ένα αυτοκίνητο το οποίο συμμορφώνεται στην πραγματικότητα με τον κανονισμό, με παραποίηση των δεδομένων του μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων μπορεί να παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες ελέγχου των εκπομπών και, κατά συνέπεια, να έχει αρνητική επίδραση στις επιδόσεις του κατασκευαστή.
Συζήτηση για τα αντίμετρα
Λόγω του εύρους της παραποίησης των δεδομένων του μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων και των αρνητικών της επιπτώσεων στην οδική ασφάλεια, στο περιβάλλον, την οικονομία και τους καταναλωτές, ορισμένα κράτη-μέλη ασχολήθηκαν με το πρόβλημα και θέσπισαν μέτρα για την αντιμετώπισή της.
Στόχος είναι η δημιουργία νομικών, τεχνικών και επιχειρησιακών εμποδίων προκειμένου η παραποίηση να γίνει είτε αδύνατη είτε τόσο χρονοβόρα, πολύπλοκη και δαπανηρή ώστε να μην είναι πλέον επικερδής.
Το Βέλγιο και η Ολλανδία έχουν θεσπίσει συστήματα βάσεων δεδομένων που αποθηκεύουν καταγραφές διανυθέντων χιλιομέτρων από ΠΤΕ και επισκέψεις σε συνεργεία για συντήρηση και έλεγχο.
Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των αυτοκινήτων με παραποιημένα τα δεδομένα των μετρητών διανυθέντων χιλιομέτρων μειώθηκε σημαντικά και το φαινόμενο έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Ωστόσο, αυτό ισχύει μόνο για τις εσωτερικές πωλήσεις μεταχειρισμένων αυτοκινήτων.
Ο αριθμός όμως των αυτοκινήτων με παραποιημένα τα δεδομένα των μετρητών παραμένει σταθερός στις διασυνοριακές πωλήσεις. Προκειμένου να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα στο διασυνοριακό εμπόριο, τρία στοιχεία είναι καθοριστικής σημασίας: πρέπει να συλλέγονται δεδομένα, τα δεδομένα αυτά πρέπει να είναι ορθά και πρέπει να είναι δυνατή η διασυνοριακή πρόσβαση σε αυτά.
Απαραίτητη μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων θα μπορούσε να συμβάλει στη συλλογή δεδομένων με ομοιόμορφο τρόπο, κάνοντας έτσι δυνατή τη διασυνοριακή ανταλλαγή τους.
Η χρήση ως βάσης των υπαρχουσών δομών όπως το EUCARIS θα ήταν μια αποδοτική ως προς το κόστος προσέγγιση.
Δεδομένου ότι στις βάσεις δεδομένων αποθηκεύονται μόνο τα διανυθέντα χιλιόμετρα από την πρώτη καταγραφή και μετά -η οποία, στη χειρότερη περίπτωση, γίνεται στον πρώτο ΠΤΕ μετά από τέσσερα έτη- τα δεδομένα του μετρητή θα μπορούσαν να παραποιηθούν πριν από την ημερομηνία αυτή.
Κατά συνέπεια, ο εσφαλμένος αριθμός διανυθέντων χιλιομέτρων θα καταγράφεται επισήμως και, ως εκ τούτου, θα «νομιμοποιείται».
Προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτός, πολλοί ενδιαφερόμενοι υποστηρίζουν μια λύση εντός του οχήματος.
Συγκεκριμένα μέρη των μονάδων ηλεκτρονικού ελέγχου (ΜΗΕ) του οχήματος έχουν επίπεδο ασφάλειας υψηλότερο απ’ ό,τι άλλα μέρη ή προστατεύονται ειδικά από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση. Οι λεγόμενες «ενότητες ασφάλειας υλισμικού» είναι ήδη εν χρήσει για το σκοπό αυτόν και, κατά την άποψη διαφόρων παραγόντων, αποτελούν μια φθηνή και αποτελεσματική λύση που θα πρέπει να εφαρμόσουν οι κατασκευαστές. Θα ήταν μια λύση για να τεθεί ήδη εξαρχής ένα πρόσθετο εμπόδιο στην παραποίηση.
Blockchain και συνδεδεμένα αυτοκίνητα αποτελούν σίγουρη λύση
Το πρόβλημα της παραποίησης των δεδομένων του μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με μια πολυεπίπεδη προσέγγιση.
Το να επιβληθεί στους κατασκευαστές να εξασφαλίσουν ειδικά τον μετρητή κατά της παραποίησης είναι ένα πρώτο βήμα, ώστε να προστατευτούν καλύτερα όλα τα νέα αυτοκίνητα που εισέρχονται στην αγορά.
Η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων θα καλύπτει όλα τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν, καθώς και όλα τα αυτοκίνητα του μέλλοντος.
Με μια ματιά στην τεχνολογική πρόοδο, τόσο στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας όσο και σε εκείνον της πληροφορικής, δείχνει ότι ο συνδυασμός των συνδεδεμένων αυτοκινήτων και της τεχνολογίας blockchain μπορεί να αποτελέσει μακροπρόθεσμη λύση. Τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα είναι ήδη στους ευρωπαϊκούς δρόμους και ο αριθμός τους θα αυξηθεί περαιτέρω.
Οι κατασκευαστές αρχικού εξοπλισμού λαμβάνουν ήδη σύνολα δεδομένων από τα οχήματα αυτά, μεταξύ άλλων και τον τρέχοντα αριθμό διανυθέντων χιλιομέτρων. Ως εκ τούτου, τα σχετικά δεδομένα και η τεχνολογία αυτόματης διαβίβασής τους είναι ήδη σε χρήση.
Αντί της αποστολής των εν λόγω δεδομένων σε μια κλασσική βάση δεδομένων, όπου η τροποποίηση και η διαγραφή τους δεν μπορεί να αποκλεισθεί, μια τεχνολογία blockchain θα μπορούσε να αποτελέσει μια σίγουρη, ασφαλή και οικονομικά αποδοτική εναλλακτική λύση.
Οι εφαρμογές blockchain είναι σχεδιασμένες ώστε να είναι ανθεκτικές στην τροποποίηση των δεδομένων. Μακροπρόθεσμα, η αυτοματοποιημένη διαβίβαση δεδομένων του μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων σε μια ευρωπαϊκή blockchain θα μπορούσε να θέσει τέρμα στην παραποίηση των δεδομένων των μετρητών αυτών.
