Η ΕΕ και οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να προσαρμόσουν την πολιτική οδικής ασφάλειας στις ανάγκες ενός ολοένα και γηραιότερου πληθυσμού, βελτιώνοντας την ασφάλεια των πεζών και ποδηλατών ατόμων της τρίτης ηλικίας με ασφαλείς και καλά προστατευμένες υποδομές, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι ηλικιωμένοι οδηγοί αυτοκινήτων δεν θα υφίστανται διακρίσεις λόγω και μόνο της ηλικίας τους.
Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα της νέας έκθεσης που δημοσιεύθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), η οποία παρουσιάζει τις αδυναμίες των ηλικιωμένων χρηστών του δρόμου και ζητά μια συνολική προσέγγιση για τη διασφάλιση της ασφάλειάς τους, προωθώντας παράλληλα την ανεξαρτησία και την ενεργό μετακίνηση.
Στην έκθεση επισημαίνεται ο αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού για τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών σε μια οδική σύγκρουση συγκριτικά με τις νεότερες ηλικιακά ομάδες. Συγκρούσεις που μπορεί να έχουν πιο ήπιες συνέπειες για τους νεότερους μπορεί να έχουν σοβαρότερο αποτέλεσμα και μερικές φορές να είναι θανατηφόρες για τα άτομα της τρίτης ηλικίας λόγω της αυξημένης πιθανότητας θανάτου που οφείλεται σε σωματικές επιπτώσεις.
Παρά τις προκλήσεις, η έκθεση επισημαίνει ότι η ενεργή μετακίνηση προσφέρει πολυάριθμα οφέλη για την υγεία που συχνά υπερτερούν των κινδύνων που προκύπτουν από το ενδεχόμενο τραυματισμού σε τροχαίο συμβάν και την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Έρευνες έδειξαν ότι τα οφέλη για την υγεία είναι ακόμη πιο σημαντικά σε μεγαλύτερες ηλικιακά ομάδες, βοηθώντας τους να διατηρήσουν τη φυσική τους κατάσταση, να μειώσουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και να βελτιώσουν συνολικά την ευεξία. Η πρόκληση για τους Οργανισμούς οδικής ασφάλειας είναι η βελτίωση της ασφάλειας αυτών των ενεργών τρόπων μετακίνησης, ειδικά για τους ηλικιωμένους.
Η Jenny Carson, μια από τους συντάκτες της έκθεσης τόνισε: «Καθώς ο πληθυσμός της Ευρώπης συνεχίζει να γερνάει, αυτή η έκθεση δίνει έμφαση στην ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την οδική ασφάλεια για τους ηλικιωμένους, η οποία εξισορροπεί τα μέτρα ασφαλείας με τα οφέλη της ενεργού μετακίνησης, της ανεξαρτησίας και της κινητικότητας».
Στα βασικά ευρήματα της έκθεσης περιλαμβάνονται:
- Η τάση που παρατηρήθηκε πρόσφατα στην οδική ασφάλεια των ατόμων της τρίτης ηλικίας δείχνει μια μέση ετήσια μείωση της τάξεως του 3% των θανάτων σε τροχαία δυστυχήματα στην ΕΕ25 την τελευταία δεκαετία, σε μεγάλο βαθμό λόγω της συνολικής βελτίωσης της Οδικής Ασφάλειας.
- Υπάρχουν σημαντικές διακυμάνσεις της οδικής ασφάλειας μεταξύ των χωρών, με την ασφαλέστερη χώρα για τους ηλικιωμένους να είναι η Νορβηγία, ακολουθούμενη από το Λουξεμβούργο και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ η Ρουμανία, η Σερβία και η Βουλγαρία έχουν την υψηλότερη οδική θνησιμότητα για τους ηλικιωμένους.
- Η επιλογή του μέσου μεταφοράς, η ηλικιακή ομάδα και συγκεκριμένες περιπτώσεις συγκρούσεων επηρεάζουν σημαντικά την οδική θνησιμότητα των ηλικιωμένων σε τροχαία δυστυχήματα.
- Είναι σημαντικό το ποσοστό των ηλικιωμένων πεζών και ποδηλατών που χάνουν τη ζωή τους σε οδικές συγκρούσεις και η κατανόηση αυτών των κρίσιμων περιπτώσεων σύγκρουσης είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία αποτελεσματικών μέτρων οδικής ασφάλειας.
- Καθώς ο πληθυσμός της Ευρώπης συνεχίζει να γερνάει, οι πολιτικές οδικής ασφάλειας πρέπει να εξελιχθούν για να ανταποκρίνονται στις ειδικές απαιτήσεις ασφάλειας λόγω της δημογραφικής εξέλιξης.
Στην έκθεση επισημαίνεται επίσης πως συχνά παραβλέπεται το ζήτημα με τις πτώσεις πεζών εντός του οδικού συστήματος, τονίζοντας τη σημασία της καταγραφής αυτών των περιστατικών για την προώθηση της ενεργητικής κινητικότητας και την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας για τους πεζούς.
Όσον αφορά τα άτομα της τρίτης ηλικίας που οδηγούν, από την έκθεση προκύπτει ότι οι ιατρικοί έλεγχοι βάσει ηλικίας ενδέχεται να μην αποτρέπουν αποτελεσματικά τις σοβαρές συγκρούσεις και θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη χρήση πιο ευάλωτων τρόπων μετακίνησης όταν οι ηλικιωμένοι οδηγοί σταματήσουν να οδηγούν.
Προηγούμενες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις, η κατάχρηση ουσιών, οι ψυχικές διαταραχές, η επιληψία και ο διαβήτης είναι πιο σημαντικοί παράγοντες από την ηλικία και επηρεάζουν τους οδηγούς όλων των ηλικιών.
Αυτό το εύρημα είναι επίκαιρο επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε πρόσφατα σε ένα σχέδιο αναθεώρησης των κανόνων της ΕΕ για τις άδειες οδήγησης να υποβάλλονται όλοι οι οδηγοί σε τακτικό ιατρικό έλεγχο μετά την ηλικία των 70 ετών. Το ETSC λέει ότι ένας τέτοιος γενικός κανόνας εισάγει διακρίσεις.
Αντίθετα, οι οικογενειακοί γιατροί θα πρέπει να χρησιμοποιούν ένα πρωτόκολλο προληπτικού ελέγχου σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ώστε να εντοπίζουν ιατρικές παθήσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης.
Στην έκθεση τονίζεται η σημασία της καλά συντηρημένης και ασφαλούς οδικής υποδομής, των μέτρων αποσυμφόρησης της κυκλοφορίας και των διαβάσεων πεζών που ελέγχονται από σηματοδότες για την ενίσχυση της ασφάλειας των ηλικιωμένων χρηστών του δρόμου.
Η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρος του Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς» επισήμανε σχετικά: «O αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού για τα άτομα της τρίτης ηλικίας σε τροχαίο συμβάν συγκριτικά με τις νεότερες ηλικιακά ομάδες τα καθιστά μια από τις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες χρηστών του οδικού δικτύου. Η καλή υγεία είναι προϋπόθεση, όχι μόνο για τη βελτίωση του επιπέδου της ζωής μας, αλλά και για την ασφαλή οδήγηση και εν γένει τη σωστή συμπεριφορά στο δρόμο. Ιδιαίτερα oι άνθρωποι άνω των 70 ετών είναι πιθανό να ταλαιπωρούνται από παθήσεις που που μπορεί να επηρεάζουν την ικανότητα συγκέντρωσής τους και τις δεξιότητές τους τόσο ως οδηγοί όσο και ως χρήστες του δρόμου. Έτσι λοιπόν είναι αναγκαίο να μεριμνούν έγκαιρα για την υγεία τους είτε οδηγούν είτε όχι, ώστε να βελτιώνεται το επίπεδο της ζωής τους εν γένει, αλλά και να μην κινδυνεύουν να εμπλακούν σε τροχαία.
Γι΄ αυτόν ακριβώς το λόγο, στο Ι.Ο.ΑΣ «Πάνος Μυλωνάς» έχουμε επικεντρώσει εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις στις τοπικές κοινωνίες προσαρμοσμένες στην ευάλωτη ομάδα των ατόμων άνω των 70 ετών με στόχο να είναι σωστά ενημερωμένοι ώστε να χρησιμοποιούν το οδικό δίκτυο με τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια».
Η πλήρης έκθεση με τις προκλήσεις Οδικής Ασφάλειας για τους ηλικιωμένους χρήστες του δρόμου, που δημοσιεύτηκε ως μέρος του προγράμματος ETSC Road Safety Performance Index, μπορεί να ληφθεί από τον ιστότοπο του ETSC στη διεύθυνση: www.etsc.eu/pinflash45
