Με τον ανταγωνισμό στη λιμενική βιομηχανία να βαίνει συνεχώς αυξανόμενος, η αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα λειτουργίας ενός λιμένα είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την απόκτηση και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.
Οι λιμένες υιοθετούν τεχνολογίες, κυρίως σε επίπεδο τερματικού σταθμού και δη εμπορευματοκιβωτίων, με στόχο την αυτοματοποίηση διαδικασιών και λειτουργιών.
Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey, περισσότεροι από 40 λιμένες παγκοσμίως έχουν υιοθετήσει αυτοματοποιημένες ή ήμι-αυτοματοποιημένες διαδικασίες με τις σχετικές επενδύσεις να υπερβαίνουν τα 10 δισ. δολ.
Είναι αναμενόμενο ότι η αυτοματοποίηση των λιμένων (χαρακτηριστικό της 4ης βιομηχανικής επανάστασης) και η περαιτέρω εξάπλωσή της στη λιμενική βιομηχανία, θα δημιουργήσει νέες προκλήσεις στο πεδίο της λιμενεργασίας.
Από την μία πλευρά υπάρχει ο κίνδυνος μείωσης των θέσεων εργασίας στους λιμένες, γεγονός που οδηγεί σε προστριβές τους εργαζόμενους στους λιμένες με τις λιμενικές αρχές και τους διαχειριστές τερματικών σταθμών.
Το 2016 το λιμάνι του Ρότερνταμ βίωσε -την πρώτη από το 2004- 24ωρη απεργία των εργαζομένων στους τερματικούς σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων, με βασικό αίτημα την μη περικοπή θέσεων εργασίας ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και της περαιτέρω αυτοματοποίησης των τερματικών σταθμών.
Μόλις πριν από ένα μήνα, οι λιμενεργάτες στο λιμάνι του Βανκούβερ (Καναδάς) συμμετείχαν σε απεργιακές κινητοποιήσεις ενάντια στις αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία και ιδίως η πρόθεση των διαχειριστών τερματικών σταθμών εμπορευματοκιβωτίων για την αύξηση της αυτοματοποίησης διαδικασιών.
Από την άλλη πλευρά οι τεχνολογικές εξελίξεις και κυρίως η αυτοματοποίηση στους λιμένες αναμένεται ότι θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας στα λιμάνια, θέσεις εστιασμένες στην εξειδίκευση και την γνώση.
Συνεπώς, ενδέχεται να μειωθούν οι ανάγκες απασχόλησης σε ανειδίκευτο προσωπικό αλλά το νέο περιβάλλον λειτουργίας των λιμένων θα δώσει ώθηση σε νέες θέσεις, έντασης γνώσης (ενδεικτικά IT Engineers, System Architects, Business Analysts κ.ά.).
Επιπρόσθετα, θα υπάρξει μετάβαση από θέσεις εργασίες για single-skilled σε θέσεις εργασίας για Multi-skilled προσωπικό.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η αυτοματοποίηση δεν έχει προχωρήσει στα δύο μεγάλα λιμάνια της χώρας (Πειραιάς και Θεσσαλονίκη), για διαφορετικούς λόγους στο καθένα.
Παρόλ’ αυτά, η αναδιαμόρφωση του περιβάλλοντος λειτουργίας των λιμένων θα πρέπει να μας απασχολήσει, ιδίως σε ότι αφορά τις προκλήσεις που δημιουργεί για τους εργαζόμενους στους λιμένες.
Προς αυτή την κατεύθυνση η επαναφορά της συζήτησης περί της αναδιάρθρωσης της εκπαίδευσης στην βάση των σύγχρονων λιμενικών αναγκών και κυρίως της πιστοποίησης των εργαζομένων στους λιμένες καθίσταται επιτακτική, ως απάντηση στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Γιώργος Βαγγέλας,
Διδάσκων Τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών – Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Διευθύνων Σύμβουλος Ports and Shipping Advisory
