Ένα μεγάλο κεφάλαιο για τις μεταφορές και την εφοδιαστική αλυσίδα (logistics) φιλοξενεί η «έκθεση Πισσαρίδη» για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Στο κεφάλαιο αυτό παρατίθενται η υφιστάμενη κατάσταση στους δυο κλάδους, οι παθογένειες που διαπιστώνονται και ορισμένες προτάσεις για την ενίσχυσή τους.
Eπιμέλεια: Φώτης Φωτεινός
Το metaforespress.gr συνόψισε τα κυριότερα σημεία της έκθεσης για την εφοδιαστική αλυσίδα, τα οποία είναι τα ακόλουθα:
-Η λειτουργία των υπηρεσιών διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας χαρακτηρίζεται από άτυπη χωροταξική συγκέντρωση εταιρειών και κατακερματισμό, ενώ λείπουν τα οργανωμένα εμπορευματικά κέντρα που επικρατούν στο εξωτερικό.
Σε αυτή την κατάσταση έχουν συντελέσει και οι ελλείψεις του χωροταξικού σχεδιασμού και της πολιτικής χρήσεων γης όσον αφορά τις αδειοδοτήσεις και τους όρους δόμησης.
-Ως αποτέλεσμα της πολυδιάσπασης του τομέα, ο βαθμός εξωτερικής ανάθεσης σε παρόχους υπηρεσιών 3PL παραμένει σχετικά χαμηλός.
-Η σχετικά υποτονική λειτουργία του κλάδου, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις στις υποδομές και ειδικά στις διασυνδέσεις μεταξύ τους, εξηγεί και τη μικρή διείσδυση των πολυτροπικών μεταφορών στη χώρα (δηλαδή τη χρήση διαφορετικών μέσων για τη μεταφορά του ίδιου φορτίου).
-Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τον τομέα υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας είναι κατακερματισμένο, με πολλές τροποποιήσεις σε διάσπαρτα νομοσχέδια, ενώ παρατηρείται και το φαινόμενο υπερβολικής ρύθμισης σε ορισμένα θέματα, μαζί με ρυθμιστικά κενά σε άλλα.
Η σχετικά υποτονική λειτουργία του κλάδου, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις στις υποδομές και ειδικά στις διασυνδέσεις μεταξύ τους, εξηγεί και τη μικρή διείσδυση των πολυτροπικών μεταφορών στη χώρα, αναφέρεται στην έκθεση
-Η έλλειψη κωδικοποίησης των κανονισμών, οι αλληλοεπικαλύψεις διοικητικών αρμοδιοτήτων και οι περιττοί περιορισμοί αποτρέπουν την είσοδο νέων παρόχων στην αγορά.
-Ως προς τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές, οι παθογένειες από το προστατευτικό καθεστώς που ίσχυε μέχρι πρόσφατα στα φορτηγά οχήματα δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα. Επικρατεί μεγάλος αριθμών μεταφορέων με απαρχαιωμένο στόλο ρυπογόνων οχημάτων χαμηλής χωρητικότητας.
Ανταγωνίζονται αποκλειστικά με βάση το κόστος, κάνουν πολλά κενά χιλιόμετρα και έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό των οχημάτων με χαμηλές εκπομπές ρύπων αυξάνεται βραδύτερα στην Ελλάδα σε σύγκριση με τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ.
Στην έκθεση και στον πρόλογο της ενότητας «Υποδομές και υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics)» αναφέρεται ότι όντας σε ένα εμπορικό σταυροδρόμι και έχοντας ισχυρή παρουσία στον τομέα της ποντοπόρου ναυτιλίας, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να καταστεί σημαντικός διαμετακομιστικός κόμβος στο παγκόσμιο εμπόριο.
Ωστόσο, η ελλιπής ανάπτυξη των υποδομών μεταφοράς και των υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics) έχουν περιορίσει αυτή τη δυνατότητα.
Η εμπειρία από τη θεαματική αύξηση της κίνησης εμπορευματοκιβωτίων μέσα από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά (ΟΛΠ) δείχνει τα υψηλά περιθώρια ανάπτυξης που δημιουργούνται στη χώρα μέσα από τη βελτίωση των υποδομών και του υποδείγματος διαχείρισής τους.
Κίνητρα για ενθάρρυνση συγχωνεύσεων και άλλων τύπων συνεργασιών στον τομέα μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, εντάσσονται στα προτεινόμενα μέτρα
Επίσης, σημαντικές προεκτάσεις έχει η ανάπτυξη των υποδομών και για την εξομάλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων εντός της χώρας.
Όμως, οι υποδομές μεταφορών και οι υπηρεσίες διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας δεν στηρίζουν επαρκώς την οικονομική ανάπτυξη και την περιφερειακή σύγκλιση στη χώρα.
Καταλήγοντας, στην έκθεση σημειώνεται ότι οι κύριες αδυναμίες του συστήματος μεταφορών αφορούν την ανεπαρκή και οικονομικά μη βιώσιμη συντήρηση, την περιορισμένη κάλυψη και λειτουργικότητα του σιδηροδρομικού δικτύου, τις απαρχαιωμένες υποδομές λιμανιών, την ελλιπή συνδεσιμότητα μεταξύ των διαφορετικών μορφών μεταφοράς και την κατακερματισμένη διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας.
Μέτρα ενίσχυσης της εφοδιαστικής αλυσίδας
Ως μέτρα ενίσχυσης της αποδοτικότητας και της ανταγωνιστικότητας του τομέα υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας συμπεριλαμβάνουν τα εξής:
–Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου, των διαδικασιών αδειοδότησης και του χωροταξικού σχεδιασμού που σχετίζεται με την εφοδιαστική αλυσίδα.
Οι ορισμοί για τις εγκαταστάσεις και τα επαγγέλματα της εφοδιαστικής αλυσίδας πρέπει να εκσυγχρονιστούν και παρωχημένες διατάξεις και ρυθμίσεις να καταργηθούν, με βάση τα διεθνή πρότυπα. Η εξάλειψη της νομικής ασάφειας ως προς τους όρους ενοικίασης φορτηγών με ή χωρίς οδηγό που ευνοεί τη χρήση εμπορικών οχημάτων ιδίας χρήσης, θα ενισχύσει την εξωτερική ανάθεση δραστηριοτήτων.
Απαιτείται η κωδικοποίηση των ρυθμιστικών θεμάτων του τομέα σε ενιαίο νομικό πλαίσιο, ενώ επιθυμητή είναι και η θέσπιση του συστήματος μιας στάσης για τις διαδικασίες ατομικών και εταιρικών αδειοδοτήσεων, μητρώων εξοπλισμού, αδειών χρήσης γης και των υπόλοιπων διευθετήσεων εγκατάστασης και λειτουργίας μεταφορικών επιχειρήσεων και εμπορευματικών κέντρων.
Το νομικό πλαίσιο σχετικά με την ανάπτυξη Εμπορευματικών Κέντρων είναι σκόπιμο να αναθεωρηθεί, ενθαρρύνοντας ιδιωτικά επενδυτικά σχήματα και ΣΔΙΤ. Οι όροι δόμησης αποθηκών (όπως όγκοι και ύψη) πρέπει να εναρμονιστούν με τις διεθνείς πρακτικές.
Τέλος, η απλοποίηση της αδειοδότησης για τη δημιουργία αστικών εμπορευματικών κέντρων θα διευκολύνει τη διανομή εντός των πόλεων με νέα οχήματα μικρού μεγέθους που διαθέτουν καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις.
–Κίνητρα για ενθάρρυνση συγχωνεύσεων και άλλων τύπων συνεργασιών στον τομέα μεταφορών και εφοδιαστικής αλυσίδας.
Η αποτελεσματική διαχείριση των στόλων οχημάτων και η ανανέωσή του, δεδομένων των περιβαλλοντικών στόχων και των τεχνολογικών εξελίξεων, απαιτούν από τις επιχειρήσεις του κλάδου να αποκτήσουν ένα κρίσιμο μέγεθος.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω συγχωνεύσεων ή συνεταιριστικών νομικών μορφών. Οι συνεργασίες εντός του τομέα μπορούν να ενισχυθούν με την ανάπτυξη πλατφόρμας συναλλαγών εμπορευμάτων (αγορά χονδρικής μεταφορικών υπηρεσιών) σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, με τη συμμετοχή μεταφορέων και πελατών μεταφορικής, με στόχο την ορθολογικότερη εκμετάλλευση του μεταφορικού στόλου και τη μείωση των κενών διαδρομών.
–Υποστήριξη, ανάπτυξη και εφαρμογή Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (ITS) σε όλους τους τομείς μεταφορών. Οι δράσεις ITS περιλαμβάνουν ενδεικτικά συστήματα πληροφόρησης τελικού χρήστη (με ηλεκτρονικές πινακίδες, ραδιοφωνική πληροφόρηση και εφαρμογές κινητής), συστήματα διαχείρισης (αυτοματοποιημένη εφαρμογή κυκλοφοριακών σεναρίων, διαχείριση συμβάντων, εναλλακτικές διαδρομές, διαχείριση στόλων και εμπορευμάτων κ.ά.) και συστήματα καινοτομίας (όπως πρότυπα μετάδοσης και ανταλλαγής πληροφοριών που θα επιτρέπουν τη λειτουργία συνδεδεμένων και αυτόνομων οχημάτων).
–Δημιουργία ολοκληρωμένης βάσης δεδομένων σε εθνικό επίπεδο για τον κλάδο των οδικών μεταφορών, με αναθεώρηση της τυπολογίας και των διαδικασιών συλλογής των δεδομένων, με στόχο την παραγωγή τυποποιημένων και αυτοματοποιημένων αναλύσεων και δεικτών επιδόσεων (KPIs) και την καλύτερη ενημέρωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Σε αυτή την κατεύθυνση, απαραίτητη είναι η ταχεία εφαρμογή των ηλεκτρικών συναλλαγών σε όλο το κύκλωμα μεταφορών.
