Το 2018 αποτέλεσε χρονιά-σταθμός για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς για πρώτη φορά ξεπεράστηκε το φράγμα των 33 δισ. ευρώ, επιτυγχάνοντας παράλληλα βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων (εξαγωγές αγαθών ως % ΑΕΠ) από 16% το 2017, σε 17,9% το 2018.
Σύμφωνα με τη μελέτη «Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά περιφέρεια και περιφερειακή ενότητα», που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ, για το διάστημα 2014-2018, οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 33,1 δισ. το 2018 έναντι 28,5 δισ. το 2017, καταγράφοντας αύξηση κατά 16,1%, δηλαδή 4,6 δισ.
Αντίστοιχα, οι εισαγωγές της χώρας να παρουσίασαν άνοδο κατά 9,5%, δηλ. 4,7 δισ. και διαμορφώθηκαν στο ποσό των 53,8 δισ. ευρώ.
Οι εν λόγω αυξήσεις έφεραν ως επακόλουθο την περαιτέρω διεύρυνση του ελληνικού εμπορικού ελλείμματος, το οποίο διαμορφώθηκε στο ποσό των 20,7 δισ., κρούοντας το καμπανάκι του κινδύνου για ακόμη μία φορά αναφορικά με την υπέρμετρη ενίσχυση των εισαγωγών, η οποία αποτελεί τροχοπέδη στον αναπτυξιακό χαρακτήρα της αύξησης των εξαγωγών.
Η υψηλή εξάρτηση από την περιφέρεια Αττικής αποτυπώθηκε για ακόμη μία χρονιά στη μελέτη του ΙΕΕΣ με το 50,6% των εξαγωγών και το 68,2% των εισαγωγών να προέρχεται από την εν λόγω περιφέρεια.
Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της περιφέρειας Αττικής διέγραψαν σημαντική άνοδο κατά 20,1%, δηλ. 2,8 δισ. στο διάστημα 2017-2018, ενώ σε συνδυασμό με τη μικρότερη αύξηση των εισαγωγών κατά 2,4 δισ., δηλ. 7,1%, η περιφέρεια κατάφερε να ελαττώσει το εμπορικό της έλλειμμα κατά 384,5 εκατ., ωστόσο αυτό παρέμεινε σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα σε 20 δισ., σε αντίστοιχο επίπεδο με το συνολικό έλλειμμα της χώρας.
Σημαντικό μερίδιο στις ελληνικές εξαγωγές και συγκεκριμένα 16% κατέχει η περιφέρεια Πελοποννήσου για το 2018, η οποία ξεπέρασε την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, καταγράφοντας ενίσχυση εξαγωγών κατά 22,8%.
Ωστόσο, η Πελοπόννησος χαρακτηρίζεται από την υψηλή εξάρτηση από τα πετρελαιοειδή, καθώς αν εξαιρέσουμε αυτόν τον κλάδο, το μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών διαμορφώνεται σε 4%, κατακτώντας την 5η θέση στη σχετική λίστα.
Ενίσχυση εξαγωγών κατά 5,7% σημείωσε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στο διάστημα 2017-2018 με τις εξαγωγές να διαμορφώνονται σε 4,9 δισ. το 2018 και το αντίστοιχο μερίδιο να διαμορφώνεται σε 14,9%, ενώ μεγαλύτερη συμμετοχή έχει η περιφέρεια στις εισαγωγές της χώρας και συγκεκριμένα 11,9%.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι τρεις πρώτες περιφέρειες συγκεντρώνουν το 81,5% των ελληνικών εξαγωγών.
Τη σημαντικότερη ποσοστιαία ενίσχυση εξαγωγών κατά 26,5%, δηλ. 301,8 εκατ. παρουσίασε η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας με τις εξαγωγές να διαμορφώνονται σε 1,4 δισ. για πρώτη φορά στην ιστορία, ενώ παράλληλα κατάφερε να μειώσει το εμπορικό της έλλειμμα κατά 281,4 εκατ., δηλ. 63,9% με αποτέλεσμα αυτό να διαμορφωθεί σε 158,6 εκατ., καθώς οι εισαγωγές κατέγραψαν ισχνή αύξηση κατά 20,5 εκατ.
Η περιφέρεια Θεσσαλίας βρίσκεται στην 5η θέση των ελληνικών εξαγωγών με μερίδιο 4,1% και εξαγωγές 1,3 δισ., οι οποίες αυξήθηκαν κατά 2,9% στο διάστημα 2017-2018, ενώ παρά την ενίσχυση και των εισαγωγών κατά 88,2 εκατ., δηλαδή 12,9%, η Θεσσαλία παρουσιάζει το μεγαλύτερο πλεόνασμα στο εμπορικό της ισοζύγιο το οποίο ανέρχεται σε 575,5 εκατ.
Αντίθετα, η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η οποία συμμετέχει κατά 2,7% στις ελληνικές εξαγωγές, κατέγραψε τη μεγαλύτερη απώλεια εξαγωγών κατά 33,5 εκατ., με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν σε 896,3 εκατ. το 2018, ωστόσο το εμπορικό της ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό κατά 297,1 εκατ., καθώς οι εισαγωγές ανήλθαν σε 599,2 εκατ.
Σημαντική ενίσχυση εξαγωγών κατά 26% κατέγραψε η περιφέρεια Κρήτης με αποτέλεσμα αυτές να διαμορφωθούν σε 691,5 εκατ., ενώ παρά την αύξηση των εισαγωγών κατά 67,4 εκατ., η περιφέρεια διεύρυνε το εμπορικό της πλεόνασμα κατά 75,2 εκατ., δηλαδή 80,9%.
Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με τις εξαγωγές να διαμορφώνονται σε 562,3 εκατ. το 2018 έναντι 509,8 εκατ. το 2017, ενώ σε συνδυασμό με τις εισαγωγές οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 437,4 εκατ., η περιφέρεια παρουσίασε πλεόνασμα 124,9 εκατ. στο εμπορικό της ισοζύγιο.
Πτωτική πορεία κατέγραψαν οι εξαγωγές της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, καθώς από 360,8 εκατ. το 2017, ανήλθαν σε 346,7 εκατ. το 2018, ενώ αντίστοιχα καθοδική τάση παρουσίασαν και οι εισαγωγές της περιφέρειας κατά 41,4 εκατ., δηλαδή 18,1%.
Τα τελευταία 3 χρόνια οι εξαγωγές της περιφέρειας Ηπείρου σημειώνουν σταδιακή αύξηση με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν σε 298,7 εκατ. το 2018, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το έλλειμμα των 19,3 εκατ. που παρουσίασε η Ήπειρος το 2017, μετατράπηκε σε πλεόνασμα 5,3 εκατ. το 2018.
Ισχνή κρίνεται η συνεισφορά των περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου στις ελληνικές εξαγωγές καθώς οι εν λόγω περιφέρειες κατέχουν μερίδιο 0,6% και 0,5%, αντίστοιχα.
Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου ανήλθαν σε 187,4 εκατ. σημειώνοντας μείωση κατά 2,3 εκατ., ωστόσο στη περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου καταγράφηκε μείωση εξαγωγών κατά 16,4 εκατ., με αποτέλεσμα να απολέσει μία θέση στη σχετική λίστα, όντας πλέον προτελευταία.
Τέλος, η περιφέρεια Ιονίου, παρά τη χαμηλή της συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών, κατάφερε να αυξήσει τις εξαγωγές της κατά 24,7 εκατ., δηλαδή 19% και συνδυαστικά με τη χαμηλότερου μεγέθους αύξηση των εισαγωγών, να διευρύνει το εμπορικό της πλεόνασμα κατά 21,6 εκατ. στο διάστημα 2017-2018.
Σε κλαδικό επίπεδο, η συνεισφορά των πετρελαιοειδών ξεπερνά το 1/3 στο σύνολο των εξαγωγών με μερίδιο 34,7%, με τις περιφέρειες Αττικής και Πελοποννήσου να εξάγουν το 88,3% του κλάδου.
Με 16% μερίδιο ακολουθούν τα τρόφιμα με τις περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Αττικής, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου να συγκεντρώνουν το 69% του κλάδου.
Στην επίτευξη του ιστορικού ρεκόρ των ελληνικών εξαγωγών, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η ενίσχυση των εξαγωγών χημικών και πλαστικών κατά 13,8%, των μετάλλων κατά 17,7% και του κλάδου μηχανών και συσκευών κατά 11,7%.
Αναφορικά με τις χώρες που εξάγονται τα ελληνικά προϊόντα, η Ιταλία και η Γερμανία αποτελούν τους κυριότερους προορισμούς σε ποσοστό 10,4% και 6,4% στο σύνολο της χώρας.
Μάλιστα, οι δύο αυτές χώρες βρίσκονται στην πρώτη 10άδα των κυριότερων προορισμών για όλες τις περιφέρειες εκτός από την Πελοπόννησο. Τη δεκάδα των σημαντικότερων προορισμών συμπληρώνουν η Τουρκία (6,2% μερίδιο), η Κύπρος (5,3% μερίδιο), ο Λίβανος (4,5% μερίδιο), η Βουλγαρία (4,3% μερίδιο), οι ΗΠΑ (4,1% μερίδιο), το Ηνωμένο Βασίλειο (3,6% μερίδιο), η Αίγυπτος και η Ισπανία (3,5% και 3,3% μερίδιο αντίστοιχα).
