Η παγκοσμιοποίηση παραμένει σταθερή σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ, υπογραμμίζοντας την ανθεκτικότητα των διεθνών ροών παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις και την αβεβαιότητα.
Επιμέλεια: Βάσω Βεγιάζη
Ωστόσο, παρά τις δεκαετίες παγκοσμιοποίησης, ο κόσμος απέχει πολύ από το να είναι πλήρως συνδεδεμένος.
Τα παραπάνω αναφέρονται στη νεότερη έκθεση «DHL Global Connectedness Tracker» των DHL και Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, όπου καταγράφεται ο τρόπος με τον οποίο οι ροές εμπορίου, κεφαλαίων, πληροφοριών και ανθρώπων διακινούνται σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Το “Global Connectedness Tracker” δείχνει ότι υπάρχουν ακόμα αμέτρητες ευκαιρίες για τις χώρες και τις επιχειρήσεις να επεκτείνουν τις αγορές τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Ενώ εν γένει τα όρια αυτού του περίπλοκου τοπίου παραμένουν ρευστά, οι θεμελιώδεις παράγοντες και τα οφέλη της διεθνούς δέσμευσης παραμένουν. Το παγκόσμιο εμπόριο ενισχύει τις διεθνείς ανταλλαγές και ενθαρρύνει ευκαιρίες για την ενδυνάμωση ανθρώπων, επιχειρήσεων και επιτρέπει σε ολόκληρα έθνη να “ανθίσουν”», σχολίασε ο John Pearson, διευθύνων σύμβουλος της DHL Express.
Τα τελευταία στοιχεία μάλιστα υπογραμμίζουν τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει το παγκόσμιο εμπόριο. Το 2023, το 21% της αξίας όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παρήχθησαν σε όλο τον κόσμο διακινήθηκαν σε διεθνές επίπεδο – πολύ λίγο από το υψηλό όλων των εποχών του 22% που επιτεύχθηκε για πρώτη φορά το 2008 και ξανασημειώθηκε το 2022.
Οι γεωπολιτικά «μη ευθυγραμμισμένες» χώρες επωφελούνται των εμπορικών αλλαγών
Οι δεσμοί ΗΠΑ – Κίνας συνεχίζουν να μειώνονται. Το άμεσο εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών μειώθηκε από το 3,5% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών το 2016 στο 2,6% το 2024 (Ιανουάριος – Ιούλιος).
Ταυτόχρονα, αυτοί οι αριθμοί αντικατοπτρίζουν ότι το άμεσο εμπόριο ΗΠΑ – Κίνας αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό μέρος του παγκόσμιου εμπορίου.
Το «DHL Global Connectedness Tracker» αποκαλύπτει επίσης ότι μέσω των «μη ευθυγραμμισμένων» χωρών που δεν είναι στενοί σύμμαχοι ούτε των ΗΠΑ ούτε της Κίνας διεξάγεται ένα αυξανόμενο μερίδιο του παγκόσμιου εμπορίου, αναπτύσσοντας νέους ρόλους ως συνδετικές οικονομίες που γεφυρώνουν γεωπολιτικούς αντιπάλους.
Το μερίδιο του εμπορίου που αφορά χώρες που δεν είναι στενοί σύμμαχοι καμίας εκ των δύο παραπάνω χωρών αυξήθηκε από 42% το 2016 σε 47% το 2024, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ινδία, το Βιετνάμ, τη Βραζιλία και το Μεξικό να έχουν ιδιαίτερα μεγάλα κέρδη στο εμπορικό μερίδιο αυτή την περίοδο.
Ο αντίκτυπος πιθανών νέων δασμών των ΗΠΑ
Δεδομένης της πιθανότητας αύξησης των δασμών στις εισαγωγές των ΗΠΑ και πιθανών νέων εμπορικών συγκρούσεων μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η μελέτη εφιστά την προσοχή όσον αφορά στις προβλέψεις ότι τέτοιες εξελίξεις θα ανατρέψουν την παγκοσμιοποίηση.
Σημειώνεται ότι, ενώ οι πραγματικές αλλαγές πολιτικής στις ΗΠΑ παραμένουν αβέβαιες, το διεθνές εμπόριο παρέμεινε ανθεκτικό μέσω του Brexit, του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας, της πανδημίας του Covid-19Σ και των συγκρούσεων σε Ουκρανία και Γάζα.
«Σε ταραχώδεις καιρούς, είναι σημαντικό να κοιτάξουμε πέρα από τα πολιτικά διασταυρούμενα πυρά για την παγκοσμιοποίηση για να λάβουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις με βάση τον τρόπο με τον οποίο στην πραγματικότητα αναπτύσσονται οι διεθνείς ροές.
Αν και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η πρόσφατη ανθεκτικότητα των παγκόσμιων ροών θα συνεχιστεί, υπογραμμίζεται πώς οι εταιρείες και οι χώρες βρίσκουν συχνά δημιουργικούς τρόπους για να διατηρήσουν τα οφέλη που αποκομίζουν από την παγκοσμιοποίηση.
Όσο οι αγορές παραμένουν συνδεδεμένες, μια εταιρεία που αποσύρεται μονομερώς από την παγκοσμιοποίηση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ανταγωνιστική της θέση», τόνισε ο Steven Altman, Senior Research Scholar και Director DHL Initiative on Globalization στο NYU Stern’s Center for the Future of Management.
Εξετάζοντας πώς τα επίπεδα και οι τάσεις της παγκοσμιοποίησης ποικίλλουν μεταξύ των τύπων δραστηριότητας, το «DHL Global Connectedness Tracker» δείχνει ότι οι ροές πληροφοριών είναι οι πιο παγκοσμιοποιημένες και -λόγω της ψηφιοποίησης– παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη αύξηση της παγκοσμιοποίησης τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αντίθετα, οι ανθρώπινες ροές, όπως η μετανάστευση και τα ταξίδια, ξεχωρίζουν για πολύ χαμηλά επίπεδα παγκοσμιοποίησης.
Η περιφερειοποίηση δεν ξεπέρασε την παγκοσμιοποίηση
Παρά το αυξημένο ενδιαφέρον για την παραγωγή αγαθών πιο κοντά στους πελάτες τα τελευταία χρόνια, η μελέτη δείχνει ότι η περιφερειοποίηση δεν ξεπερνά την παγκοσμιοποίηση.
Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες ροές πραγματοποιούνται σε σταθερές ή μεγαλύτερες αποστάσεις – κάτι που αντιτίθεται σε μια ευρεία στροφή προς την περιφερειοποίηση.
Κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2024, τα εμπορεύματα διένυσαν τη μεγαλύτερη μέση απόσταση που έχει καταγραφεί (4.970 χλμ.). Σύμφωνα με αυτό, το μερίδιο του εμπορίου αγαθών που πραγματοποιείται εντός μεγάλων περιοχών του κόσμου βρέθηκε σε νέο χαμηλό της τάξης του 51%.
