Μπορεί οι μεταφορές και κυρίως, οι επιβατικές να έχουν πληγεί σημαντικά από την πανδημία, ωστόσο το μέλλον τους προδιαγράφεται ευοίωνο.
Το International Transport Forum δημοσίευσε την έκθεση ITF Transport Outlook 2021, παρουσιάζοντας τα σενάρια για την παγκόσμια ζήτηση των μεταφορών στις επόμενες τρείς δεκαετίες μέχρι το 2050.
Η έκθεση, όπως αναφέρεται, καλύπτει επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές και όλα τα μέσα μεταφοράς.
Τα σενάρια περιλαμβάνουν αναλυτικές εκτιμήσεις για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από τις μεταφορές κάτω από διαφορετικές περιστάσεις, επιτρέποντας μια αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων της μελλοντικής δραστηριότητας των μεταφορών στην κλιματική αλλαγή.
Η έκδοση αυτή αναλύει τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 στα μεταφορικά συστήματα και τον ρόλο τους στην κοινωνική ισότητα και την ευεξία.
Τα σενάρια υπολογίζουν πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας στις μεταφορές και τις συνδέουν με προκλήσεις και ευκαιρίες για την απανθρακοποίηση των μεταφορών.
Το Transport Outlook ξεχωρίζει πολιτικές που είναι κρίσιμες για την αποτελεσματική και ισότιμη μετάβαση στην βιώσιμη κινητικότητα στον απόηχο της πανδημίας σε αστικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.
Τρία διαφορετικά σενάρια εξετάζονται. Το σενάριο Recovery αντιπροσωπεύει τις τρέχουσες προσπάθειες και συνθήκες, προεκβαλλόμενες στο 2050.
Το σενάριο Reshape υποθέτει ότι οι κυβερνήσεις θα λάβουνε φιλόδοξα μέτρα και πολιτικές απάνθρακοποίησης πέρα από τις ήδη υπάρχουσες.
Τέλος, στο σενάριο Reshape+, οι κυβερνήσεις εκμεταλλεύονται επιπρόσθετα τις ευκαιρίες για την απανθρακοποίηση των μεταφορών που παρέχονται από την πανδημία Covid-19.
Τα ευρήματα της έκθεσης
Σύμφωνα με την πορεία που χαρακτηρίζει τις υπάρχουσες δεσμεύσεις, η συνολική δραστηριότητα για τις μεταφορές θα υπερδιπλασιαστεί μέχρι το 2050 συγκριτικά με τα μεγέθη του 2015.
Η επιβατική δραστηριότητα θα αυξηθεί κατά 2,3 φορές. Η εμπορευματική αντίστοιχα, 2,6 φορές.
Η αύξηση της συνολικής ζήτησης είναι μειωμένη συγκριτικά με προηγούμενες εκδόσεις του Transport Outlook, όπου τριπλασιαζόταν.
Η μειωμένη αύξηση της ζήτησης στις επόμενες δεκαετίες αντιπροσωπεύει λιγότερο αισιόδοξες προβλέψεις για την ανάπτυξη της οικονομίας και τις νέες δεσμεύσεις απανθρακοποίησης που έγιναν το 2018/19.
Η μελλοντική ζήτηση για τις μεταφορές συνολικά, αντικατοπτρίζει την αβεβαιότητα που υπάρχει για την ανάκαμψη μετά την πανδημία Covid-19, γεγονός που κάνει μελλοντικές εκτιμήσεις δύσκολες.
Παρόλα αυτά, η συνεχιζόμενη οικονομική ανάπτυξη και ο αυξανόμενος πληθυσμός σε παγκόσμιο επίπεδο θα μεταφραστεί σε αυξημένη ζήτηση για μεταφορές συνολικά.
Οι τρέχουσες πολιτικές απανθρακοποίησης των μεταφορών είναι ανεπαρκείς για να εκτρέψουν τις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές σε μια βιώσιμη κατεύθυνση.
Οι εκπομπές CO2 από τις μεταφορές θα αυξηθούν κατά 16% το 2050 ακόμα και αν οι σημερινές δεσμεύσεις απανθρακοποίησης τηρηθούν στο ακέραιο. Οι αναμενόμενες μειώσεις εκπομπών ρύπων από αυτές τις πολιτικές θα αντισταθμισθούν και με το παραπάνω από την αυξημένη μεταφορική δραστηριότητα.
Πιο φιλόδοξες πολιτικές απανθρακοποιήσης των μεταφορών, μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές CO2 κατά σχεδόν 70% το 2050 συγκρητικά με τις τιμές του 2015.
Μια τέτοια μείωση θα έφτανε κοντά στον στόχο της συμφωνίας των Παρισίων για συγκράτηση της μεταβολής θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής κατά 1.5ο C.
Αυτό το σενάριο θα χρειαζόταν στοχευμένες ενέργειες για μείωση περιττών μετακινήσεων, μεταφορά μεταφορικής δραστηριότητας σε πιο βιώσιμα μέσα κυκλοφορίας, βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των οχημάτων και την γρήγορη αύξηση της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων και καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα.
Ένα φιλόδοξο πρόγραμμα απανθρακοπόησης για τις πόλεις μπορεί να μειώσει τις εκπομπές CO2 από την αστική κινητικότητα κατά 80% συγκριτικά με τα επίπεδα του 2015.
Η υψηλή πυκνότητα ανθρώπων, υπηρεσιών και υποδομών βάζει τις πόλεις στην πρώτη γραμμή της αλλαγής προς μεταφορικές επιλογές χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων. Επιπλέον, οι πολιτικές διαχείρισης ζήτησης μεταφορών στα φιλόδοξα σενάρια μπορούν να μειώσουν την αστική επιβατική δραστηριότητα κατά 22% συγκριτικά με το σενάριο που ακολουθεί την τρέχουσα πορεία.
Είναι πιο δύσκολο να υπάρξει απανθρακοποιήση των υπεραστικών και περιφερειακών επιβατικών μετακινήσεών, αλλά με τις σωστές πολιτικές, οι εκπομπές CO2 το 2050 μπορούν να μειωθούν παραπάνω από το μισό συγκριτικά με το 2015.
Η διαχείριση της ζήτησης για αεροπορικές μετακινήσεις, των μεγάλων ταξιδιών με αυτοκίνητο, και των υπεραστικών μετακινήσεων με τρένο είναι πιο δύσκολη από την αστική κινητικότητα.
Οι πολιτικές που μεταφέρουν την ζήτηση σε βιώσιμα μέσα μεταφορών, η αυξημένη αποδοτικότητα των οχημάτων και οι βελτιωμένες τεχνολογίες καυσίμων, αποτελούν λύσεις που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να αντιστρέψουν την αύξηση των εκπομπών ρύπων από τις υπεραστικές επιβατικές μεταφορές.
Η μεγάλη αύξηση της εμπορευματικής δραστηριότητας καλεί για αυξημένη προσοχή στην απανθρακοποίηση των εμπορευματικών μεταφορών.
Σύμφωνα με την τρέχουσα πορεία, οι εκπομπές CO2 το 2050 θα είναι 22% μεγαλύτερες από τα επίπεδα το 2015. Αυτό θα οδηγήσει σε μια σταδιακή αύξηση του ποσοστού τους συγκριτικά με τις συνολικές εκπομπές ρύπων από της μεταφορές.
Αντίθετα, οι πολιτικές που προωθούν την σύμπτυξη των εμπορευματικών μεταφορών, βελτιώνουν την συνεργασία στην αηδιαστική αλυσίδα, προοδεύουν την τυποποίηση και προωθούν τεχνολογίες χαμηλές σε άνθρακα στον τομέα αυτό μπορούν να μειώσουν εκπομπές ρύπων από εμπορευματικές μεταφορές κατά 72% συγκριτικά με το 2015.
Η ενθάρρυνση αλλαγής συμπεριφορών και η αξιοποίηση των πακέτων στήριξης για την οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο επιτάχυνσης της απανθρακοποίησης των μεταφορών και της μετάβασης στην βιώσιμη κινητικότητα.
Η σύνδεση της οικονομικής ανάκαμψης με την απανθρακοποίηση των μεταφορών θα έφερνε τους στόχους της συμφωνίας των Παρισίων για το κλίμα πιο κοντά, πιο γρήγορα, και με μεγαλύτερη βεβαιότητα.
Οι πολιτικές απανθρακοποίησης δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν δυσανάλογα κάποιους πολίτες. Η προσεκτική εφαρμογή τους προς αποφυγή άνισης κατανομής των επιπτώσεων τους είναι πολύ σημαντική.
Αδύναμες πληθυσμιακές ομάδες και περιοχές φέρνουν μεγαλύτερο μέρος των αρνητικών επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή που προκαλείται εν μέρη από τις επιλογές των πιο ευνοημένων πληθυσμιακών ομάδων.
Οι δράσεις για την κλιματική αλλαγή δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν τους αδύναμους περισσότερο, αλλά να στοχεύουν στην εξισορρόπηση των ανισoτήτων.
Η έμφαση στην βελτίωση της προσβασιμότητας μπορεί να βοηθήσει και στους δύο τομείς: να κάνει τις μετακινήσεις πιο αποδοτικές και κατ’ επέκταση λιγότερο ρυπογόνες, και να αυξήσει την πρόσβαση των πολιτών σε ευκαιρίες.
Συμβουλές για πολιτικές
Ευθυγραμμίστε τα πακέτα ανάκαμψης από την πανδημία Covid-19 για την ανάκαμψη της οικονομίας, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την αύξηση της ισότητας
Στον απόηχο της πανδημίας, οι πολιτικές των μεταφορών πρέπει να στοχεύουν σε τρεις στόχους: να βοηθήσουν στην οικονομική ανάκαμψη, να μειώσουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και να εξασφαλίσουν δίκαια και ισότιμα κοινωνικά αποτελέσματα.
Η ευθυγράμμιση αυτών των στόχων θα ενισχύσει την στήριξη του κόσμου για αυτές τις τόσο σημαντικές παρεμβάσεις. Θα τις κάνει επίσης πιο αποδοτικές σε θέμα κόστους και πιο εύκολο να εφαρμοστούν γρήγορα.
Η ανάκαμψη από την κρίση του Covid-19 προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να συνδυαστεί η οικονομική ανάπτυξη με την αλλαγή συμπεριφοράς στην κινητικότητας και την αύξηση χρήσης τεχνολογιών χαμηλές σε εκπομπές ρύπων, ενώ παράλληλα αυξάνει τις ευκαιρίες για τους πολίτες μέσω της βελτίωση της προσβασιμότητας και καλύτερων επιλογών κινητικότητας.
Εφαρμόστε πολύ πιο φιλόδοξες πολιτικές που θα αναστρέψουν την αύξηση των εκπομπών CO2 από τις μεταφορές
Υπό τις τρέχουσες πολιτικές οι εκπομπές CO2 δεν θα πέσουν, θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και η αυξημένη ευημερία δημιουργούν νέα ζήτηση για μεταφορές που θα επισκιάσει τις εκτιμώμενες μειώσεις ρύπων. Οι σωστές πολιτικές μπορούν να σπάσουν την σύνδεση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και εκπομπής ρύπων από τις μεταφορές.
Αυτές οι πολιτικές θα δημιουργήσουν κίνητρα που θα μειώσουν τις αχρείαστες μετακινήσεις, θα μεταφέρουν τις μετακινήσεις σε βιώσιμες επιλογές και θα βελτιώσουν τις τεχνολογίες οχημάτων και εναλλακτικών καυσίμων.
Στην αναθεώρηση του έτους 2021 για τις Εθνικά Καθορισμένες Συμμετοχές υπό το πρίσμα της συμφωνίας των Παρισίων, οι κυβερνήσεις πρέπει να θέσουν φιλόδοξους στόχους, να τους υποστηρίξουν με συγκεκριμένες πολιτικές και να τους ενισχύσουν εκμεταλλευόμενες τα πακέτα ανάκαμψης για την πανδημία Covid-19 ώστε να επιταχύνουν την απανθρακοποίηση των μεταφορών.
Καθορίστε ξεχωριστές στρατηγικές για τους διαφορετικούς τομείς των μεταφορών, ώστε να αντιπροσωπεύουν τις ιδιαίτερες δυνατότητες και προκλήσεις τους, ως προς την απανθρακοποίηση
Οι διαφορετικοί τομείς των μεταφορών χρειάζονται διαφορετικές προσεγγίσεις για την απανθρακοποίηση.
Δεν είναι όλες οι στρατηγικές «αποφυγής, αλλαγής, και βελτίωσης» εφαρμόσιμες σε όλους τους τομείς με τον ίδιο τρόπο.
Οι αστικές επιβατικές μεταφορές μπορούν να χρησιμοποιήσουν και τις τρεις διαστάσεις για να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές ρύπων μειώνοντας τις αποστάσεις διαδρομών, προσφέροντας μημηχανοκίνητες επιλογές και εξασφαλίζοντας μεγάλη χρήση δημοσίων συγκοινωνιών.
Η απανθρακοποίηση των υπεραστικών και περιφερειακών μεταφορών από την άλλη, θα βασιστεί πολύ περισσότερο στην τεχνολογική εξέλιξη, καθώς η ζήτηση για τις μετακινήσεις αυτές είναι πιο δύσκολο να διαχειριστεί.
Οι εμπορευματικές μεταφορές έχουν την μεγαλύτερη ευελιξία για μείωση ζήτησης και εκπομπών ρύπων μέσω τεχνολογιών χαμηλών σε άνθρακα, σύμπτυξη φορτίων, μικρότερων λογιστικών αλυσίδων και γρήγορης ψηφιοποίησης και τυποποίησης για βελτιστοποίηση δραστηριότητας.
Στηρίξτε την καινοτομία για επιτάχυνση των τεχνολογικών ανακαλύψεων που χρειάζονται για την απανθρακοποίηση των μεταφορών
Η τεχνολογική πρόοδος είναι απαραίτητη για την αποδοτική απανθρακοποίηση των μεταφορών, ειδικά σε τομείς που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούνε.
Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας των μηχανοκίνητων ταξιδίων χρειάζεται επενδύσεις σε πράσινα οχήματα και καύσιμα.
Οι επενδύσεις σε υποδομές επαναφόρτισης για τις οδικές μετακινήσεις θα αυξήσει την εμπιστοσύνη του αγοραστικού κοινού στα οχήματα μηδενικών ρύπων και οι επιδοτήσεις αγοράς θα επιταχύνουν την μετάβαση κάνοντας τις επιλογές πράσινης κινητικότητας πιο προσιτές.
Η ψηφιακή καινοτομία θα βοηθήσει στην πιο αποδοτική λειτουργία των δημοσίων συγκοινωνιών, άλλων επιλογών κοινής κινητικότητας και της αηδιαστικής αλυσίδας εμπορευμάτων.
Αλλάξτε την προτεραιότητα στην βελτίωση της προσβασιμότητας
Η αλλαγή των στόχων των πολιτικών μεταφορών από την αύξηση της κινητικότητας στην βελτίωση της προσβασιμότητας θα βοηθήσει στην επίτευξη διαφόρων στόχων, από την διαχείριση της κλιματικής αλλαγής στην βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική ευεξία.
Ο κυκλοφοριακός σχεδιασμός τείνει να συνδέει την αυξημένη προσφορά μετακινήσεων με αυξημένη προσβασιμότητα.
Παρόλα αυτά, η δυνατότητα να ταξιδεύεις περισσότερο και πιο μακριά δεν σημαίνει ότι έχεις πρόσβαση στους προορισμούς που θέλει.
Ο κυκλοφοριακός σχεδιασμός που εξυπηρετεί τους πολίτες λαμβάνει υπόψιν τους επιθυμητούς προορισμούς και επικεντρώνεται στο πόσο καλά τους συνδέουν οι κυκλοφοριακές επιλογές.
Ενισχύστε την συνεργασία με τομείς εκτός των μεταφορών και μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών φορέων
Η απανθρακοποίηση των μεταφορών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις εξελίξεις σε άλλους τομείς. Χαρακτηριστικά, η βιώσιμη κινητικότητα είναι εφικτή μόνο με πράσινη παραγωγή ενέργειας.
Ένα πράσινο δίκτυο ενέργειας είναι απαραίτητο ώστε τα ηλεκτρικά οχήματα να είναι πραγματικά χωρίς εκπομπές ρύπων.
Με την σειρά τους, οι μεταφορές με χαμηλούς ρύπους παίζουν κεντρικό ρόλο στην βιωσιμότητα του εμπορίου και του τουρισμού.
Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών μεταφορών προσφέρει ευκαιρίες για πιο αποδοτική δρομολόγηση, κοινή χρήση στοιχείων και καλύτερων δεδομένων για λήψη αποφάσεων.
Η στενή συνεργασία μεταξύ κυβερνητικών και ιδιωτικών φορέων σε νέες υπηρεσίες κινητικότητας είναι πολύ σημαντικές για να μεγιστοποιήσουν τα κοινωνικά οφέλη αυτών των νέων υπηρεσιών και την ελαχιστοποίηση του εξωτερικού κόστους.
Τέλος, η ενσωμάτωση των αποφάσεων χρήσης γης και κυκλοφοριακού σχεδιασμού μπορεί να μειώσει την ζήτηση για μεταφορές και να βελτίωση την προσβασιμότητα για τους πολίτες.
