Τις επισημάνσεις σε βασικά σημεία του νέου ευρωπαϊκού Κανονισμού (1257/13) σχετικά με την «Ανακύκλωση πλοίου-Ship Recycling» καταθέτει η Ένωση Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (ΕΕΝΜΑ).
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Ένωση:
- Ο νέος Κανονισμός, προκειμένου να βελτιώσει τις συνθήκες ανακύκλωσης των πλοίων, εισήγαγε μεταξύ άλλων, και το μέτρο του Ευρωπαϊκού καταλόγου μονάδων ανακύκλωσης πλοίων, τόσο σε Ευρωπαϊκό, όσο και σε Διεθνές επίπεδο. Οι σχετικές μονάδες μετά πρόταση των ενδιαφερομένων κρατών-μελών, αξιολογούνται, εάν πληρούν τα συναφή κριτήρια/προϋποθέσεις του Κανονισμού, και περιλαμβάνονται ή μη, στο εν λόγω κατάλογο. Η χώρα μας, δυστυχώς δεν περιλαμβάνεται στον σχετικό Κατάλογο (εκτελεστική Απόφαση ΕΕ/2018/1906 της ΕΕ από 30-11-18), αφού δεν έχει γνωστοποιήσει στην ΕΕ ακόμη, ότι διαθέτει ανάλογες και σύμφωνα με τον Κανονισμό μονάδες.
Η ΕΕΝΜΑ έχει ζητήσει με επιστολή της, να αρθούν τα όποια νομικά προβλήματα (διατάξεις άρθρου 16 και 43 Ν. 3325/2005 και 4155/13 αντίστοιχα), ώστε:
- Οι υπάρχουσες ναυπηγικές μονάδες, εφόσον επιθυμούν, να μπορούν να αδειοδοτηθούν και να δραστηριοποιηθούν και στον τομέα αυτό, και
- Νέες επίσης μονάδες να αδειοδοτηθούν, ικανές να δεχθούν μεγαλύτερης χωρητικότητας πλοία.
Ήδη η ΕΕ, κατά πληροφορίες, εξετάζει πλέον των Ευρωπαϊκών μονάδων, και ικανό αριθμό αιτήσεων (περίπου 30), των ενδιαφερομένων Τρίτων Χωρών, που οι σχετικές μονάδες τους είναι στην Κίνα, Ινδία, Τουρκία, αλλά και ΗΠΑ.
- Κάθε πλοίο πρέπει, να φέρει κατάλογο επικίνδυνων υλικών, που ειδικότερα καταγράφονται στο Παράρτημα ΙΙ του Κανονισμού(πχ μόλυβδος, υδράργυρος, ραδιενεργές ουσίες, κ.λπ.). Διευκρινίζεται, ότι τα πλοία, που προορίζονται για ανακύκλωση, πρέπει άμεσα να καταρτίσουν τον οικείο κατάλογο, ενώ τα υπάρχοντα πλοία, που δεν προορίζονται για ανακύκλωση, πρέπει να καταρτίσουν τον κατάλογο αυτό, το αργότερο μέχρι 31-12-20, και να τον θεωρήσουν/επικυρώσουν στην πρώτη επιθεώρηση, από τον οικείο Νηογνώμονα ή την αρμόδια Αρχή, εάν το πλοίο δεν παρακολουθείται από Εξουσιοδοτημένο ή Αναγνωρισμένο Νηογνώμονα (αρθ. 5 σε συνδυασμό με διατάξεις άρθρου 32 του Κανονισμού). Ο Κανονισμός εφαρμόζεται σε πλοία χωρητικότητας άνω των 500 τόνων gt.
- Πριν από την ανακύκλωση του πλοίου, καταρτίζεται και σχέδιο ανακύκλωσης, που αφορά στο συγκεκριμένο πλοίο και περιλαμβάνει τα θέματα εκείνα, που δεν καλύπτονται από το σχέδιο της μονάδας ανακύκλωσης ή που απαιτούν ειδικές διαδικασίες. Το σχέδιο ανακύκλωσης καταρτίζεται από τον φορέα εκμετάλλευσης της οικείας μονάδας ανακύκλωσης, σε συνεργασία με το πλοίο, και αναφέρει τον χώρο που θα τοποθετηθεί το πλοίο, την διάρκεια εργασιών ανακύκλωσης, κλπ. (αρθ.7). Τα κράτη-μέλη μπορούν, να απαιτούν από τις υπηρεσίες τους, να αποστέλλουν στην αρμόδια Αρχή του κράτους, που θα βρίσκεται η μονάδα ανακύκλωσης του πλοίου, τις σχετικές στην πργ. 4, πληροφορίες του άρθρου 7, δηλαδή ημερομηνία νηολόγησης, αριθμό ταυτοποίησης του πλοίου, όνομα, κατηγορία πλοίου, κλπ.
- Οι επιθεωρήσεις του πλοίου διακρίνονται σε αρχική, περιοδική, πρόσθετη και τελική, και διενεργούνται από τους Αναγνωρισμένους ή Εξουσιοδοτημένους Νηογνώμονες. Κατά την αρχική επιθεώρηση, εκδίδεται/θεωρείται το σχετικό πιστοποιητικό καταλόγου επικίνδυνων υλικών, που φέρει το πλοίο. Στην περιοδική επιθεώρηση (μέσα σε 5 έτη) επαληθεύεται ο οικείος κατάλογος, εφόσον έχουν μεσολαβήσει κάποιες σημαντικές ή δομικές κατασκευές/αλλαγές στο πλοίο. Η τελική επιθεώρηση γίνεται, όταν το πλοίο οδηγείται για ανακύκλωση και επιβεβαιώνονται τα μέχρι τότε δεδομένα (αρθ. 8), δηλαδή ο τελικός κατάλογος, το σχέδιο ανακύκλωσης, η μονάδα ανακύκλωσης, εφόσον αυτή περιλαμβάνεται στον οικείο κατάλογο κ.λπ. Για υπάρχοντα πλοία, που θα οδηγηθούν σύντομα και μετά την εφαρμογή του Κανονισμού στην ανακύκλωση, μπορεί να γίνουν ταυτόχρονα, τόσο η αρχική, όσο και η τελική επιθεώρηση (πργ. 8 άρθρου 8).
- Το πιστοποιητικό του καταλόγου των επικίνδυνων υλικών έχει ισχύ μέχρι πέντε (5) έτη, και όπως προαναφέραμε, επικυρώνεται κατόπιν αιτήματος του πλοιοκτήτη από τον οικείο Νηογνώμονα. Το οικείο πιστοποιητικό μπορεί, να παραταθεί μέχρι τρεις (3) μήνες, ώστε να μπορέσει το πλοίο να ολοκληρώσει το ταξίδι του μέχρι τον λιμένα, όπου πρόκειται να επιθεωρηθεί (αρθ. 9). Πλοία που φέρουν σημαία Τρίτης Χώρας υποχρεούνται επίσης, να φέρουν αντίστοιχο κατάλογο επικίνδυνων υλικών , μέχρι την 31/12/20 (αρθ. 12), εφόσον καταπλέουν αυτά σε Ευρωπαϊκά λιμάνια. Δεν δικαιολογείται κράτηση του πλοίου, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, όμως ενημερώνεται σχετικά η αρμόδια Αρχή του κράτους σημαίας του πλοίου, για ανάλογες ενέργειες.
- Η δήλωση συμμόρφωσης εκδίδεται μετά την επαλήθευση του οικείου καταλόγου, στην επίσημη γλώσσα της εκδίδουσας Αρχής της σημαίας πλοίου, και μεταφράζεται είτε στην αγγλική, είτε στην γαλλική, είτε στην ισπανική γλώσσα (διατάξεις πργ. 7 του άρθρου 12), όπως και τα λοιπά συναφή πιστοποιητικά.
- Οι μονάδες ανακύκλωσης των πλοίων, όπως προαναφέραμε, πρέπει να πληρούν τα κριτήρια/προϋποθέσεις, που σαφώς αναγράφονται στον οικείο Κανονισμό, και να έχουν περιληφθεί στον οικείο Ευρωπαϊκό κατάλογο (διατάξεις αρθ. 14 και 15). Ήδη εξετάζεται, ο κάθε πλοιοκτήτης να καταβάλει ένα μικρό διοικητικό τέλος, που ακόμη δεν έχει καθοριστεί (αρθ. 16). Το σχετικό ποσό, όπως θα διαμορφωθεί, θα καταβάλλεται στον τελικό πλοιοκτήτη του πλοίου, εφόσον διαπιστώνεται ότι το πλοίο θα ανακυκλωθεί σε μονάδα, που περιλαμβάνεται στον οικείο Ευρωπαϊκό κατάλογο, δηλαδή σε μονάδα, που πληροί τα Ευρωπαϊκά κριτήρια/προϋποθέσεις. Σε αντίθετη περίπτωση, και εφόσον δεν θα γίνει η ανακύκλωση σε τέτοια μονάδα, το σχετικό ποσό θα παρακρατείται και δεν θα αποδίδεται.
- Τα κράτη-μέλη ορίζουν τις αρμόδιες Αρχές και Υπηρεσίες, που θα είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή του Κανονισμού αυτού, αλλά και τους υπεύθυνους για την ενημέρωση και παροχή συμβουλών ή επικοινωνίας στα φυσικά και νομικά πρόσωπα (διατάξεις αρθ. 18 και 19). Ήδη η ΕΕΝΜΑ ζήτησε αρμοδίως, να πληροφορηθεί σχετικά από τα αρμόδια υπουργεία (Περιβάλλοντος και Ναυτιλίας).
- Κάθε κράτος-μέλος υποβάλλει στην Επιτροπή, Έκθεση για τα πλοία εκείνα, που έχουν ήδη εκδώσει τα πιστοποιητικά καταλληλότητας προς ανακύκλωση, αλλά και στοιχεία σχετικά με την παράνομη ανακύκλωση. Η πρώτη περίοδος αφορά από την ημερομηνία εφαρμογής, και μέχρι το τέλος της πρώτης τριετούς περιόδου (άρθρο 21).
