Στο 9,2% του ελληνικού ΑΕΠ ανήλθε, το 2016, η συμβολή του κλάδου της επιβατηγού ναυτιλίας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Στη μελέτη του Ιδρύματος παρουσιάζονται τα βασικά μεγέθη του κλάδου και η εξέλιξη τους την τελευταία 8ετία, αναλύεται η λειτουργία του στην Ελλάδα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης, εξετάζονται οι προσδιοριστικοί παράγοντες ζήτησης για τις υπηρεσίες επιβατηγού ναυτιλίας, αναλύονται οι χρηματοοικονομικές επιδόσεις του κλάδου, προσδιορίζεται η συνεισφορά του στην ελληνική οικονομία και αναδεικνύονται οι μελλοντικές του προοπτικές και προκλήσεις.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα ευρήματα, οι μεταβολές στο εξωτερικό περιβάλλον την τελευταία διετία ευνόησαν τον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας, καθώς,
-Παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητο το ΑΕΠ, την περίοδο 2014-2016, μετά από βαθιά ύφεση,
-Υπήρξε σταδιακή αποκλιμάκωση της ανεργίας,
-Αύξηση των αφίξεων από το εξωτερικό και
-Διατήρηση των τιμών πετρελαίου σε σχετικά χαμηλό επίπεδο.
Κατά το ΙΟΒΕ, η ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών ανακάμπτει σταδιακά έπειτα από την υποχώρηση που σημειώθηκε τα προηγούμενα χρόνια:
-Το 2016 καταγράφεται άνοδος κατά 1,6% (ή 255 χιλ.) στους επιβάτες στις γραμμές εσωτερικού σε σχέση με το προηγούμενο έτος
-Η αύξηση είναι πολύ υψηλότερη στα οχήματα (13%)
-Η δραστηριότητα στην ακτοπλοΐα συσχετίζεται θετικά με το διαθέσιμο εισόδημα και τις αεροπορικές αφίξεις από το εξωτερικό
-Αρνητική συσχέτιση με τις τιμές των εισιτηρίων και τις αεροπορικές αφίξεις στις γραμμές του εσωτερικού
-Σε πολλούς προορισμούς η ανοδική πορεία αφίξεων στα αεροδρόμια συνοδεύτηκε από αύξηση των εμπορευμάτων.
Παράλληλα, η ελληνική ακτοπλοΐα επιτελεί σημαντικό έργο στη διασύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με τη νησιωτική Ελλάδα, καθώς:
-Αποτελεί το κύριο μέσο εγχώριας συγκοινωνίας με τα νησιά, ακόμη και σε προορισμούς με αεροδρόμιο
-Η μεταφορά προϊόντων από και προς τα νησιά βασίζεται κυρίως στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες
-Η ακτοπλοΐα έχει σημαντική συνεισφορά στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, με καταλυτική σημασία για την οικονομία των νησιών
-Συνεισφέρει με τη διακίνηση επιβατών και οχημάτων, ενώ λειτουργεί και υποστηρικτικά στην ανάπτυξη άλλων κλάδων δραστηριότητας, ειδικά στις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας
-Σε όρους ΑΕΠ, η συνεισφορά στην οικονομία από τη ζήτηση για ακτοπλοϊκές μεταφορές στις γραμμές εσωτερικού το 2016 εκτιμάται σε 1,5 δισ. ευρώ
-Λαμβάνοντας υπόψη και τις καταλυτικές επιδράσεις η συνολική συμβολή της εγχώριας ακτοπλοΐας εκτιμάται σε 7,3% του ΑΕΠ το 2016 (€12,9 δισ.)
-Συνολικά η συμβολή του κλάδου της επιβατηγού ναυτιλίας, λαμβάνοντας υπόψη και τη δραστηριότητα στην αγορά της Αδριατικής, εκτιμάται στο 9,2% του ΑΕΠ το 2016.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, το υψηλό κόστος καυσίμου και οι υψηλοί συντελεστές του ΦΠΑ που εφαρμόζονται στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια επηρεάζουν αρνητικά τη διαμόρφωση του μεταφορικού κόστους επιβατών και οχημάτων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τη μελέτη, παρατηρήθηκαν:
-Αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ σωρευτικά κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες τη διετία 2015-2016
-Η Ελλάδα κατέχει το 2ο υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ στις μετακινήσεις επιβατών και οχημάτων μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ
-Στην Ιταλία, ο συντελεστής ΦΠΑ βρίσκεται στο 10%
-Χαμηλός είναι ο αντίστοιχος συντελεστής ΦΠΑ και σε άλλες χώρες της ΕΕ με ανεπτυγμένες ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες (π.χ. 6% στην Σουηδία)
-Το κόστος καυσίμου ως ποσοστό του συνολικού κόστους λειτουργίας τείνει να είναι υψηλότερο για τις ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες
-Αύξηση της τιμής του ναυτιλιακού καυσίμου, όπως καταγράφεται το 2017 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, μπορεί να οδηγήσει σε ζημιογόνες χρήσεις
-Μείωση του ΦΠΑ σε επιβάτες και Ι.Χ. οχήματα θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τη ζήτηση, με σημαντικές προεκτάσεις για την οικονομία
-Αύξηση κατά 12,3% της ζήτησης σε περίπτωση μείωσης στον χαμηλό συντελεστή (14%)
-Τόνωση της νησιωτικής οικονομίας κατά 1,0 δισ. ευρώ σε όρους ΑΕΠ και κατά 18 χιλ. θέσεις εργασίας
-Με μείωση του ΦΠΑ στο 6%, αύξηση της ζήτησης κατά 28,3%
-Υψηλότερο ΑΕΠ κατά €2,5 δισ. και 42 χιλ. περισσότερες θέσεις εργασίας
-Προϋπόθεση: πλήρης μετακύλιση στις τιμές της μείωσης του ΦΠΑ.
