Τον εξορθολογισμό του ακτοπλοϊκού δικτύου, την ανανέωση του στόλου και τον εκσυχρονισμό των υποδομών προβλέπει το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών, το οποίο περιέχει συγκεκριμένα μέτρα για την αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας λιμενικής βιομηχανίας.
Του Φώτη Φωτεινού
Το metaforespress.gr παρουσιάζει τα κυριότερα σημεία για τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες.
Συγκεκριμένα, στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών αναφέρεται ότι, στο πλαίσιο χάραξης μίας ενιαίας στρατηγικής λιμένων και ακτοπλοΐας, είναι άμεσα ζητούμενη η αναδιάρθρωση και ο εξορθολογισμός του δικτύου εγχώριων ακτοπλοϊκών γραμμών, με βάση τη ζήτηση μετακινήσεων από/προς τα ελληνικά νησιά.
Επιπλέον, όπως υπογραμμίζεται, το υφιστάμενο δίκτυο «άγονων γραμμών» (ΥΓΟΣ) δεν έχει σχεδιαστεί με ολοκληρωμένο και ομοιόμορφο τρόπο, εμφανίζοντας πολλές ασυνέπειες και αδυναμίες στις διαγωνιστικές διαδικασίες και στη λειτουργία, ενώ η έλλειψη δεδομένων εμποδίζει τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και άρα κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού του συστήματος.
Τέλος, η βιωσιμότητα του συστήματος είναι αμφισβητήσιμη, δεδομένου του τρόπου με τον οποίο παρακολουθείται σε επίπεδο κράτους.
Παράλληλα, θεωρούνται απαραίτητες η ανανέωση του στόλου επιβατηγών-οχηματαγωγών πλοίων σε σχέση και με τους επικείμενους περιβαλλοντικούς περιορισμούς, αλλά και η ανακατασκευή/ αναβάθμιση των υποδομών και εγκαταστάσεων του ελληνικού λιμενικού συστήματος, με εκσυγχρονισμό των σχετικών προδιαγραφών σχεδιασμού και υλοποίησης.
Το εν λόγω μέτρο περιλαμβάνει τις εξής συνιστώσες:
1: Ενίσχυση της προσβασιμότητας των νησιών με βάση τον ακριβή καθορισμό της επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης ανά ζεύγος λιμένων, καθώς και προβλέψεις για τα επόμενα 5-10 έτη, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρούμενες τάσεις στον τομέα του τουρισμού και των αεροπορικών μεταφορών, μέσω και της δημιουργίας ενός Παρατηρητηρίου Ακτοπλοϊκών Μεταφορών.
2: Εκσυγχρονισμός προδιαγραφών ανανέωσης ή/και ανακατασκευής του στόλου των πλοίων της ακτοπλοΐας (ως προς μέγεθος, τύπο, εναλλακτικά καύσιμα, όπως ηλεκτρικά, LNG κ.λπ.) και τεχνικών προδιαγραφών σχεδιασμού λιμενικών υποδομών με γνώμονα τόσο τη ζήτηση όσο και τις προδιαγραφές των πλοίων νέας γενιάς. Η δράση αυτή θα προωθήσει νέες τεχνολογίες και βέλτιστες πρακτικές που θα υποστηρίζουν τη διαχείριση πόρων και τον εξορθολογισμό λειτουργιών με πιο βιώσιμο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.
Η δράση θα ενσωματώσει την αειφορία στη λειτουργία και ανάπτυξη λιμένων και θα μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ελληνικής λιμενικής βιομηχανίας.
Επιπλέον, θα συμβάλει στη βελτίωση της σχέσης μεταξύ λιμένων και πόλεων, θα προωθήσει τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, θα ενσωματώσει τους όρους «Γαλάζιας Ανάπτυξης» (Blue Growth) στη λειτουργία και ανάπτυξη λιμένων, θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα και θα περιορίσει τις αδυναμίες των λιμένων.
3: Βελτιστοποίηση ακτοπλοϊκών Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ), με χρήση των αποτελεσμάτων της πρώτης συνιστώσας και με τις εξής δράσεις:
- Προσδιορισμός ενός βασικού δικτύου «άγονων γραμμών» με στόχο τον εξορθολογισμό των υπηρεσιών, με συνέργειες όπου αυτό είναι δυνατόν,
- Αξιολόγηση των αναγκών ως προς τον στόλο,
- Επανεξέταση της διαγωνιστικής διαδικασίας και πρόβλεψη μεγαλύτερων συμβατικών περιόδων (πολυετείς συμβάσεις ΥΓΟΣ) με κίνητρα για αντικατάσταση πλοίων,
- Καθιέρωση αυστηρής οικονομικής παρακολούθησης και ελέγχου όλων των δικαιούχων επιδοτήσεων ΥΓΟΣ,
- Παρότρυνση του τραπεζικού τομέα για στήριξη των επενδύσεων στον ακτοπλοϊκό στόλο με βάση πολυετείς συμβάσεις ΥΓΟΣ/ εγγυημένη χρηματοδότηση.
Προσαρμογή δρομολογίων εγχώριας ακτοπλοΐας για μείωση της συμφόρησης κατά τις περιόδους αιχμής
Παράλληλα, το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών σημειώνει ότι σε λιμένες ακτοπλοΐας και κρουαζιέρας, η συμφόρηση περιορίζεται σε λίγες ώρες ανά ημέρα κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής.
Όσον αφορά σε λιμένες ακτοπλοΐας, η συμφόρηση φαίνεται να είναι περισσότερο θέμα της οδικής πρόσβασης και όχι λιμενικών εγκαταστάσεων.
Οι κυριότεροι λόγοι είναι ότι οι αφίξεις και αναχωρήσεις πλοίων συγκεντρώνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα (ακτοπλοΐα) ή την ίδια ημέρα (κρουαζιέρα).
Σε αυτή την περίπτωση, η κατασκευή νέων υποδομών δε φαίνεται να είναι η αποδοτικότερη λύση, καθώς η συμφόρηση θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά προσαρμόζοντας τα χρονοδιαγράμματα των πλοίων έτσι ώστε οι αφίξεις/ αναχωρήσεις να κατανέμονται πιο ομοιόμορφα κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ημέρας (ακτοπλοΐα) ή της εβδομάδας (κρουαζιέρα).
Αναμένεται ότι ένα τέτοιο μέτρο θα ανέβαλε σημαντικά την ανάγκη ανάπτυξης υποδομών σε πολλούς λιμένες ακτοπλοΐας. Ωστόσο, για εμπορικούς λόγους, οι ακτοπλοϊκές εταιρείες φαίνεται να είναι απρόθυμες να αλλάξουν το πρόγραμμα δρομολογίων τους.
Το μέτρο στοχεύει στην προσαρμογή των εγχώριων ακτοπλοϊκών δρομολογίων ώστε οι αφίξεις/ αναχωρήσεις να είναι κατανεμημένες με περισσότερη ομοιομορφία κατά τη διάρκεια μίας ολόκληρης ημέρας.
Ο στόχος αυτός μπορεί, πιθανώς, να επιτευχθεί με διαφορετικούς τρόπους:
- Υλοποίηση πολιτικής υποβολής προσφορών από το ΥΝΑΝΠ για χρονοθυρίδες αναχωρήσεων/ αφίξεων για τις ακτοπλοϊκές μεταφορές σύμφωνα με τα κοινά συστήματα διαχείρισης χρονοθυρίδων.
- Υιοθέτηση πολιτικής κινήτρων που εφαρμόζεται στα λιμενικά τέλη που θα μπορούσαν να διαφέρουν ανάλογα με τη χρονοθυρίδα αναχώρησης/ άφιξης, κ.ά.
Το μέτρο αυτό αποτελείται από 3 στάδια:
- Ανάπτυξη ενός πιλοτικού έργου που θα μπορούσε να καλύπτει τη Ραφήνα και νησιά των Κυκλάδων που εξυπηρετούνται μέσω Ραφήνας:
-Δημιουργία ομάδας εργασίας μεταξύ του ΥΝΑΝΠ, άλλων αρμόδιων υπουργείων (υπουργείο Εσωτερικών κ.λπ.), εκπροσώπων των φορέων ακτοπλοϊκών μεταφορών, λιμενικών αρχών και δήμων ώστε να εντοπιστούν και να ερευνηθούν τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν με κοινή αποδοχή από τους φορείς προκειμένου οι αφίξεις/ αναχωρήσεις να κατανέμονται πιο ομοιόμορφα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
-Να θεσπιστούν τα συμφωνηθέντα μέτρα.
- Αξιολόγηση του πιλοτικού έργου έπειτα από ένα έτος λειτουργίας.
- Γενίκευση του πιλοτικού έργου.
