Με την ψήφιση του ν.4770/2021, όπως αυτός κωδικοποιήθηκε στη συνέχεια στον ν.4832/2021, θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η «Εθνική Στρατηγική για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στον Νησιωτικό Χώρο».
Στο πλαίσιο υλοποίησης της πλατφόρμας ενιαίας παρακολούθησης και τεκμηρίωσης στους τομείς της Εθνικής Στρατηγικής για το νησιωτικό χώρο, όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 11 του νόμου, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής προτίθεται να υλοποιήσει μια σειρά από συστημικές παρεμβάσεις στα ελληνικά νησιά προκειμένου να προαγάγει την ασφάλεια των χερσαίων και υποθαλάσσιων υποδομών.
Σε εφαρμογή των παραπάνω, το υπουργείο εκπροσωπούμενο για την υπογραφή από τον γενικό γραμματέα Μανώλη Κουτουλάκη, υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με το Κέντρο Προηγμένων Υποδομών και Μεταφορών (Center for Advanced Infrastructure and Transportation – CAIT), του Rutgers, Πολιτειακού Πανεπιστημίου του New Jersey, ΗΠΑ.
Φιλοδοξία των μερών αποτελεί η ανάπτυξη ενός πλαισίου συνεργασίας σε θέματα έρευνας, εκπαίδευσης, κατάρτισης και μεταφοράς τεχνολογίας στους τομείς του σχεδιασμού, ασφάλειας, ανθεκτικότητας, προστασίας και διαχείρισης λιμένων, λιμενικών υποδομών και λειτουργιών με έμφαση στα νησιά και τις νησιωτικές περιοχές.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής θα υλοποιηθεί ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη «Συστήματος επιτήρησης και ανάλυσης ανθεκτικότητας λιμενικών υποδομών και λειτουργιών σε λιμένες του νησιωτικού χώρου μέσω της υλοποίησης ψηφιακού διδύμου».
Το σύστημα θα αποτελείται από τρία υποσυστήματα που περιλαμβάνουν: (α) τρισδιάστατη ψηφιακή αποτύπωση, χαρακτηρισμό και παρακολούθηση των λιμενικών υποδομών, (β) βέλτιστη διαχείριση πόρων και υποδομών, και (γ) αξιολόγηση ανθεκτικότητας των υποδομών.
Μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών και προηγμένων μοντέλων το σύστημα θα επιτρέπει στους υπεύθυνους συντήρησης και λειτουργίας των λιμενικών εγκαταστάσεων την επιτήρηση, την αποτελεσματική διαχείριση, τον εντοπισμό προβλημάτων, την προληπτική επέμβαση και τον προγραμματισμό έργων συντήρησης.
Στόχος είναι η υποστήριξη αποφάσεων αναπτυξιακού και επενδυτικού σχεδιασμού, εκτίμησης κινδύνων, αξιολόγησης και επιλογής εναλλακτικών σε επίπεδο συστήματος και έργου με βέλτιστη κατανομή διαθέσιμων πόρων.
Το CAIT με τη σχετική εξειδικευμένη εμπειρία του θα στηρίξει τη δημιουργία του συστήματος μέσω της μετάδοσης γνώσης και τεχνολογίας στις δράσεις που αφορούν στην ανάλυση δεδομένων, ανάπτυξη μοντέλων και ενιαίας πλατφόρμας διαχείρισης πόρων και υποδομών και ανάλυσης ανθεκτικότητας, καθώς και στην τελική παρουσίαση του συστήματος.
Η υλοποίηση του πιλοτικού προγράμματος θα πραγματοποιηθεί από επιστημονική κοινοπραξία, η οποία θα απαρτίζεται από ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα αναγνωρισμένου κύρους με συντονισμό από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).
Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με πρόταση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, αναμένεται να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία του πρώτου πιλοτικού συστήματος, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, η Ελληνική Κυβέρνηση, στο πλαίσιο του επιχειρησιακού πολυετούς προγράμματος της Εθνικής Στρατηγικής για τα Νησιά σχεδιάζει να επενδύσει περισσότερα από 400 εκατ. ευρώ για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών των νησιών, με πόρους του Εθνικού ΠΔΕ, του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ παράλληλα μέσω του προγράμματος ΝΕΑΡΧΟΣ και την ΕΤΕπ, θα διατεθούν πόροι άνω των 200 εκατ. ευρώ για στοχευμένες τομεακές παρεμβάσεις αποκλειστικά στα νησιά.
Την εκδήλωση που διεξήχθη για την υπογραφή του μνημονίου τίμησαν με την παρουσία τους από την πλευρά του CAIT οι Ali Maher, διευθυντής του CAIT και καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Mohsen Jafari, πρόεδρος του Τμήματος Βιομηχανικών Διαδικασιών και Συστημάτων και Σωτήρης Θεοφάνης, κύριος ερευνητικός εταίρος του CAIT.
Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) που είχε την πρωτοβουλία της σχετικής πρότασης, εκπροσωπήθηκε από την Μαρία Μποϊλέ, καθηγήτρια του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και διευθύντρια Ερευνών του Τομέα για Οικονομικά και Περιβαλλοντικά Θέματα – Θαλάσσιες και Αεροπορικές Μεταφορές του Ελληνικού Ινστιτούτου Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (ΙΜΕΤ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).
Στην εκδήλωση συμμετείχε ο Αλέξανδρος Ζαχάρωφ, senior advisor της European Investment Bank Advisory Hub. Παρευρέθηκαν επίσης η Αθηνά Φωκά, ο Ιορδάνης Ναζίρης και η Νατάσσα Αλεξανδροπούλου, προϊσταμένη και υπηρεσιακά στελέχη της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ του Υ.ΝΑ.Ν.Π.
Τέλος, παρόντες ήταν και στελέχη της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Προγράμματος Μεταφορών 2021-2027 και της Δ20 Διεύθυνσης του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Η συνεργασία του ΥΝΑΝΠ με το CAIT θα αξιοποιήσει και τη στενή του συνεργασία με την Amazon Web Services (AWS) και πιο συγκεκριμένα το πρόγραμμα «Έξυπνα Νησιά», το οποίο έχει αναπτύξει ένα συνεργατικό περιβάλλον με τη χρήση της ελληνικής νησιωτικότητας ως στοίχημα για υπηρεσίες cloud σε νησιωτικές περιοχές.
Το όραμα της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής είναι να χτίσει γέφυρες μεταξύ των δύο παράλληλων συνεργασιών τοποθετώντας τις κάτω από την κοινή ομπρέλα της δοκιμής νέων τεχνολογιών (AI, IoT and cloud services) σε κύριες εθνικές πολιτικές στον τομέα των κρίσιμων υποδομών στα νησιά Η AWS έχει συμφωνήσει ήδη να υποστηρίξει το πιλοτικό πρόγραμμα για το πρώτο «Ψηφιακό Δίδυμο για λιμάνια μικρών νησιών» στο πλαίσιο του Προγράμματος «Νάξος – Έξυπνα Νησιά».
