Η ΕΕ παρουσιάζει για πρώτη φορά την πρωτοβουλία της για ευρεία μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων (ΠΟΤ), του παγκόσμιου φόρουμ που διαμορφώνει τα διεθνή πρότυπα και την κοινή δράση στον τομέα των τελωνείων.
Η πρωτοβουλία εκσυγχρονισμού θα συμβάλει στην ενίσχυση της θέσης του ΠΟΤ ως βασικού πολυμερούς οργανισμού και θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τις εξελίξεις στο σημερινό συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές εμπορικό περιβάλλον, στηρίζοντας παράλληλα την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Η πρωτοβουλία της ΕΕ θα παρουσιαστεί σε όλα τα μέλη του ΠΟΤ στη σύνοδο του Συμβουλίου του ΠΟΤ που αρχίζει σήμερα.
Ο ΠΟΤ αριθμεί περισσότερα από 180 μέλη, μεταξύ των οποίων η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της. Ως ο μόνος παγκόσμιος οργανισμός που ασχολείται με τελωνειακές υποθέσεις, ο ΠΟΤ χειρίζεται σημαντικό αριθμό θεμάτων στον εν λόγω τομέα, καθώς και θέματα που αφορούν το διεθνές εμπόριο, την ασφάλεια και τις μεταφορές.
Ωστόσο, από την ίδρυσή του πριν από σχεδόν 65 χρόνια, ο ΠΟΤ δεν έχει ποτέ αποτελέσει αντικείμενο συνολικής μεταρρύθμισης παρά τις βαθιές αλλαγές στο διεθνές εμπόριο και τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εθνικές τελωνειακές διοικήσεις παγκοσμίως.
Ειδικότερα, η ΕΕ θεωρεί αναγκαία τη σαφέστερη ιεράρχηση των εργασιών του ΠΟΤ σε συνάρτηση με τις προκλήσεις για τις επόμενες δεκαετίες, τη βελτίωση της διακυβέρνησής του και της διαδικασίας λήψης των αποφάσεών του, καθώς και την αποτελεσματικότητά του.
Η πρωτοβουλία εκσυγχρονισμού που υπέβαλε η ΕΕ αυτή την εβδομάδα λαμβάνει τη μορφή μιας σειράς συστάσεων που εστιάζουν στις βασικές δραστηριότητες του Οργανισμού, αλλά ταυτόχρονα παρέχουν σαφή κατεύθυνση πορείας για το μελλοντικό του έργο, η οποία μπορεί να βελτιώσει τη διεθνή του θέση και να τον καταστήσει αποτελεσματικότερο παράγοντα για την προώθηση του ασφαλούς, προστατευμένου και νόμιμου εμπορίου.
Συνοπτικά, η ΕΕ εισηγείται μια προσέγγιση τριών σταδίων για τη στρατηγική μεταρρύθμιση:
- Πρώτον, ο ΠΟΤ θα πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στις στρατηγικές προτεραιότητες που αντικατοπτρίζουν τις σημαντικότερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Ειδικότερα, ο ΠΟΤ θα πρέπει να εστιάσει: στην ψηφιοποίηση των τελωνείων και στη χρήση των δεδομένων, μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση της αύξησης του ηλεκτρονικού εμπορίου και της ανταλλαγής πληροφοριών· στη συμβολή των τελωνείων στην προστασία του περιβάλλοντος και στην πράσινη ατζέντα· στην ανάπτυξη προσεγγίσεων ενιαίας θυρίδας και συντονισμένης διαχείρισης των συνόρων για την απλούστευση του εκτελωνισμού για τις επιχειρήσεις και στην ενίσχυση της διαχείρισης κινδύνων από τις τελωνειακές αρχές.
- Δεύτερον, οι μέθοδοι διακυβέρνησης στον ΠΟΤ θα πρέπει να εξεταστούν περαιτέρω, ώστε ο Οργανισμός να μπορεί να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο του σε ένα δυναμικό διεθνές περιβάλλον. Η διαφάνεια, οι θεσμικές διαδικασίες και οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων πρέπει να βελτιωθούν, με παράλληλη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων που διαθέτει ο Οργανισμός.
- Τρίτον, θα πρέπει να εξεταστούν τα μέσα με τα οποία χρηματοδοτείται ο ΠΟΤ, ώστε να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του Οργανισμού, προκειμένου να βελτιωθεί η θέση του στην παγκόσμια πολυμερή αρχιτεκτονική, ιδίως στον απόηχο της πανδημίας COVID-19 και στο πλαίσιο της οικονομικής ανάκαμψης.
Ιστορικό
Από την ίδρυσή του το 1952, ο ΠΟΤ δεν αποτέλεσε ποτέ αντικείμενο συνολικής μεταρρύθμισης και, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν έχουν εξεταστεί ορισμένες προτάσεις εκσυγχρονισμού, η θέση που έχει λάβει η ΕΕ είναι ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί μια πιο ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση.
Η πρωτοβουλία που παρουσιάζεται σήμερα ευθυγραμμίζεται με τους στόχους που καθορίζονται στην πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την επανεξέταση της εμπορικής πολιτικής – ιδίως όσον αφορά την ύπαρξη ενός βασιζόμενου σε κανόνες εμπορικού πλαισίου για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της βιωσιμότητας των αλυσίδων εφοδιασμού και τη στήριξη της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Μια τέτοια πρωτοβουλία θα είναι επίσης συνεπής με τη στρατηγική της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ για την αναζωογόνηση και την ενίσχυση της πολυμερούς τάξης και για την ανάληψη ηγετικού ρόλου από την ΕΕ στους πολυμερείς οργανισμούς μιλώντας με μία φωνή.
Τα επόμενα βήματα
Μετά την ολοκλήρωση του Συμβουλίου του ΠΟΤ αυτή την εβδομάδα, αναμένεται ότι ο ΠΟΤ θα εμβαθύνει τις συζητήσεις σχετικά με την πρωτοβουλία της ΕΕ για τον εκσυγχρονισμό κατά τις επόμενες συνόδους του και θα την συμπεριλάβει υπό μορφή στρατηγικού προγράμματος για τον νέο κύκλο πολιτικής του.
