Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη συμφωνία, στην οποία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ, σχετικά με την τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους.
Πρόκειται για μια σειρά μέτρων που θα καταστήσουν τις ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές μεταφορές περισσότερο καινοτόμες και ανταγωνιστικές, όπως αναφέρει η ΕΕ. Η συμφωνία θα βελτιώσει ιδίως τις επιδόσεις των σιδηροδρομικών μεταφορών στην ΕΕ προς όφελος των επιβατών με σταδιακό άνοιγμα των εσωτερικών σιδηροδρομικών αγορών.
Η συμφωνία πρέπει πλέον να εγκριθεί από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εντός των προσεχών ημερών. Αφού εγκριθεί, η δέσμη μέτρων θα συμπληρώσει τον ενιαίο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό χώρο και, κατά συνέπεια, θα συμβάλει στην υλοποίηση του προγράμματος της παρούσας Επιτροπής γιαδικαιότερη και βαθύτερη εσωτερική αγορά.
Η επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ κα Violeta Bulc δήλωσε:«Αυτή η συμφωνία ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στις ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές μεταφορές. Εδώ και πάρα πολύ καιρό, ο σιδηροδρομικός τομέας δεν διέθετε κίνητρα ώστε να προσαρμοστεί στην καταναλωτική ζήτηση και, ως εκ τούτου, το μερίδιο αγοράς των σιδηροδρομικών μεταφορών σημείωσε σταθερή μείωση.
Το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς θα συμβάλει στη βελτίωση των επιδόσεων των σιδηροδρομικών μεταφορών. Με την εν λόγω συμφωνία θα δημιουργηθούν επίσης νέες επενδυτικές ευκαιρίες και θα ευνοηθεί η δημιουργία θέσεων απασχόλησης στον τομέα.
Τέλος, αναμένεται ότι η συμφωνία θα ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να χρησιμοποιούν περισσότερο τους σιδηροδρόμους και, συνεπώς, ότι θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων μας για απαλλαγή από ανθρακούχες εκπομπές. Μεγαλύτερη ελκυστικότητα των σιδηροδρόμων σημαίνει κέρδος για όλους.»
Μετά τη συμφωνία, η τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους θα ανοίξει σταδιακά τις εσωτερικές επιβατικές σιδηροδρομικές αγορές στον ανταγωνισμό. Το βαθμιαίο άνοιγμα της αγοράς θα αποφέρει πολλά οφέλη στους επιβάτες, τις δημόσιες αρχές και την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της.
Ειδικότερα θα αποφέρει τα εξής:
1. Αναζωογόνηση των εσωτερικών σιδηροδρομικών αγορών. Τις τελευταίες δεκαετίες, η σιδηροδρομική κίνηση σημείωσε σταθερή μείωση και παράλληλα διατηρήθηκαν τα εγχώρια μονοπώλια.
Με την τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους, όλες οι ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα μπορούν να παρέχουν σιδηροδρομικές μεταφορές σε ολόκληρη την ΕΕ. Όσον αφορά τις «εμπορικές» μεταφορές, οι νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις θα μπορέσουν να λειτουργήσουν από το 2020.
Από το 2023, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να αναθέτουν συμβάσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας σιδηροδρομικών μεταφορών με ανταγωνιστικές προσκλήσεις υποβολής προσφορών ανοικτών σε όλες τις ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, πλην ορισμένων ειδικών περιπτώσεων.
2. Βελτίωση της ικανότητας των σιδηροδρομικών μεταφορών να ανταποκρίνονται στη ζήτηση της αγοράς και των καταναλωτών.
Το άνοιγμα της αγοράς θα ευνοήσει την ανάδειξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων και θα προσφέρει περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές. Επιπλέον, η ανταγωνιστική πίεση από τις νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις θα επιβάλει στις κατεστημένες επιχειρήσεις να προσαρμοστούν και να προσανατολιστούν περισσότερο προς τον καταναλωτή.
Ωστόσο, ο ανταγωνισμός δεν είναι αυτοσκοπός και τα κράτη μέλη θα εξακολουθήσουν να έχουν τη δυνατότητα να αναθέτουν συμβάσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας σιδηροδρομικών μεταφορών, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι στόχοι επιδόσεων (ποιότητα, χρονική ακρίβεια, κλπ.).
Οι επιβάτες θα αποκομίσουν τα οφέλη αυτών των εξελίξεων. Βάσει της πείρας των κρατών μελών που έχουν ήδη ανοίξει την εσωτερική αγορά τους, παρατηρούνται συχνότερα δρομολόγια, καλύτερες υπηρεσίες και χαμηλότεροι ναύλοι.
3. Υλοποίηση των πολιτικών προτεραιοτήτων του Προέδρου Juncker. Στην επιστολή προθέσεων προς τους Προέδρους του Κοινοβουλίου και το Συμβούλιο της ΕΕ, ο Πρόεδρος της Επιτροπής κ. Juncker και ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Timmermans τόνισαν τη σημασία της τέταρτης δέσμης μέτρων για τους σιδηροδρόμους, όσον αφορά την υλοποίηση τωνπροτεραιοτήτων της Επιτροπής.
Με το σταδιακό άνοιγμα των εσωτερικών σιδηροδρομικών αγορών, η δέσμη μέτρων θα συμπληρώσει την εσωτερική αγορά σιδηροδρομικών μεταφορών και, ως εκ τούτου, θα συμβάλει άμεσα στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων της Επιτροπής γιαδικαιότερη και βαθύτερη εσωτερική αγορά.
Θα ευνοήσει επίσης τις επενδύσεις στον σιδηροδρομικό τομέα και από στοιχεία των κρατών μελών που έχουν ελευθερώσει τις αγορές τους, προκύπτει ότι το άνοιγμα της αγοράς είχε θετική επίπτωση στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Τέλος, οι σιδηροδρομικές μεταφορές αποτελούν μακράν το πιο βιώσιμο είδος μεταφορών και η τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους αναμένεται ότι θα αυξήσει την ελκυστικότητά τους και, ως εκ τούτου, ότι θα καταστήσει δυνατή τη στροφή από άλλους περισσότερο ρυπογόνους τρόπους μεταφορών στις σιδηροδρομικές μεταφορές. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για απαλλαγή από ανθρακούχες εκπομπές.
Η συμφωνία πρέπει πλέον να εγκριθεί από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εντός των προσεχών ημερών. Στη συνέχεια, θα πρέπει να εγκριθεί τυπικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ. Η εν λόγω έγκριση αναμένεται έως το φθινόπωρο του 2016.
Ιστορικό
Η τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμουςαπαρτίζεται από έξι νομοθετικές προτάσεις που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2013.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση για ολόκληρη τη δέσμη μέτρων τον Φεβρουάριο του 2014, ενώ το Συμβούλιο ενέκρινε θέσεις («γενική προσέγγιση») για τις διάφορες προτάσεις από τον Ιούνιο του 2013 και έως τον Οκτώβριο του 2015.
Η διοργανική συμφωνία που επετεύχθη στις 19 Απριλίου 2016 αποτελεί την απόρροια των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και ανοίγει τον δρόμο για την ταχεία έγκριση της δέσμης μέτρων.
